________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકા
કર્મ
( ગત વર્ષોંના પૃષ્ઠ ૨૪૭ થી શરૂ )
i
( લેખક—ર્ડા. ભગવાનદાસ મન:સુખભાઇ મહેતા
. B. B, 8, )
આમ જ્યારે પાતકધાતક સાધુતા-સાધુચરિત સત્પુરુષનો પરિચય થાય, ચિત્તમાંથી અકુશલ અપચય થાય-અશુભ ભાવ દૂર થઇ ભાવમલની અપતા થાય, નય–હેતુપૂર્વક અધ્યાત્મ ગ્રંથનું શ્રવણુ, મનન ને પરિશીલન થાય, અને જ્યારે તેવા સસમાગમથી જીવતે પ્રવચન વાણીની પ્રાપ્તિ થાય ત્યારે તથાભવ્યત્વને રિપાક થયે અર્થાત્ આત્મપરિણામની શુદ્ધતારૂપ આંતરશુદ્ધિવર્ડ આમાની તથારૂપ યોગ્યતા પરિપાક પામ્યું, ચરમાવત્ત'માં આવેલે જીવ ચરમકરણવડે અપૂર્વ પુરુષાર્થ'ની સ્ફૂરણા કરીને અપૂર્વ ભાવ-ઉલ્લાસત પામે, અને ત્યારે જીવના લય, દ્વેષ, ખેદ એ આદિ અતત દેોષ ટળી યાગની પ્રથમ દૃષ્ટિ-મિત્રા દૃષ્ટિ ખૂલે, ' દોષ ટળે તે દૃષ્ટિ ખૂલે ભલી ?, ' અને ત્યારે જ જીવને અભય-અદેશ-અખેદરૂપ પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકાનો પ્રાપ્તિ થાય. આવી કારગ્રુપ પરાનું કથન કરી હવે મહાગીતા મહાત્મા આનંદઘનજી, અર્થાન્તર ન્યાસથી ( Corroboration by general statement ) સČસામાન્ય નિયમના ઉપન્યાસ કરે છે—
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કારણ જોગે હેા કારજ નીપજે, એમાં કેાઈન વાદ; પણ કારણ વિણ કારજ સાધિયે, એ નિજ મત ઉન્માદ, સભવ દેવ તે ધ્રુર સેવા સવે રે.
અઃ—કારણના યોગે કરીને કાર્યાં નીપજે છે, એ બાબતમાં કાઈ વાદ નથી, પણ કારણ વિના જે કા` સાધવાની વાત કરવી, તે તે પોતાના મતતા ઉન્માદ જ છે.
વિવેચન
“ જે જે કારણ જેતું રે, સામમી સચાગ; મિલતાં કારજ નીપજે રે, કર્તાતણે પ્રયાગ...
અજિત જિન ! તારો દીનદયાળ ! ... શ્રી દૈવચ`દ્રજી
કારણ
જે જે કાતુ જે જે કારણ હાય છે, તે તે સ્વ કારણકલાપનું સંમિલન થયું, સમગ્ર સામગ્રીના સયાગ મળ્યે, તે તે કાર્ય તેના કર્તાના પ્રયોગે કરીને સિદ્ધ થાય છે, એ નિર્વિવાદ વાત છે, પણુ કાણુ વિના જે કાય'ની નિષ્પત્તિ થાય એમ પાંચ સમવાય . કહેવુ તે તે મૂળ વિના વૃક્ષની ઉત્પત્તિ જેવુ હાઇ નિજ મતના ઉન્માદ જ છે, અર્થાત્ ગ્રહ્માવિષ્ટ મનુષ્યના ઉન્મત્ત પ્રલાપની જેમ તે મતાભિનિ વેશથી ઉદ્દભવતે ઉન્મત્ત-પ્રલાપ જ છે. કારણુ કે કાઇ પણ કાર્યો કાળ, સ્વભાવ, નિયતિ, ક્રમ અને પુરુષા' એ પાંચ સમવાય કારણુ (FPederation of causal factors or Aetiology) મળ્યે થાય છે. તેમ જીવની પ્રથમ વૈદૃષ્ટિ ( મિત્રા દૃષ્ટિ ) ખૂલી તેને અભય–અદ્વેષ-અખેદરૂપ પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકાની પ્રાપ્તિ પણ થાકત પાંચ સમવાય કારણુના સાંયાગથી ડ્રાય છે, કારણુ દુ ઉપરમાં વિવરીને બતાવ્યુ` તેમાં જ્યારે ચંરભાવરૂપ કાળ પ્રાપ્ત થાય, તથાસભ્ય-વરૂપ જીવના નિયતિ સ્વભાવને
( ૭૬ ) ૦
For Private And Personal Use Only