________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાહિત્ય–વાડીનાં કુસુમેા.
ઉકરડાનું ગુલામ
લેખક-શ્રી મેાહનલાલ દીપચ'દ ચાકસી
નિમિત્તવાસી આત્મા.
ભાઈ ! લગભગ સર્વાં જિજ્ઞાસુ વ નગરીમાં પાછા વળી ઘર ભેગા થવા આવ્યે હશે; તે। શું તમારે ઘેર નથી જવુ? એક બાજુ અટુલા સરખા, મૂંગામતર બની કેમ ઉભા છે ?
મહારાજ ! હુ' ચંડાળકુલમાં જન્મેલ એક ક્ષુદ્ર જીવ છું. મારાથી ભદ્દ સમૂહના માનવ માફક છૂટથી વાત શે થાય ? વળી મારામાં નથી તે! ઝાઝી સમજ કે નથી તે। મારા બાપિકા ધંધા સિવાયનું ખીજું કંઇ જ્ઞાન 1
બાપ કસાઇ એને હું દીકરા પણ કસાઇ, સવારથી સાંજ પર્યંત ચામડા સુ'થવાનાપ્રાણીઓની ચામડી ઉતડવાની અને દુર્ગંધમય વાતાવરણમાં બેસી લેાડીથી હાચ રંગવાના! ચક્ષુ સામે ભજવાતા એ રાજના ધૃણુાજનક દશ્યથી અમારા અંતર સાચે જ બુઢ્ઢા થઈ ગયા છે ! પ્રાણીઓના આક્રંદથી કે જીવન માટે થતા ધમપછાડાથી હૃદયમાં નથી તે ઉદ્ભવતા એકાદો દયાના 'કુર કે નથી તેા એ બિચારા જીવેશને થતાં દુઃખા સબંધમાં ઉપજતો કઇ કરુણારાજના આ વ્યવસાયથી કુટુંબના સ ર ંગાઇ રીઢા બની ગયા છે!
મહારાજ ! મને વિચારમાં તે એ વાતે નાંખી દીધા છે કે જે ઉપર વયા કામમાં કાલ સુધી ર્હાંસથી રચ્યાપચ્યા રહેતા હતા, અરે ‘બાપ કરતા બેટા સવા ' નિવડવાની આશા ધરતા હતા એટલું જ શા માટે? ‘પાંચ સે। જીવાના વધ કરનાર બાપ એની આંખ સામે જોશે કે એના આ બાળુડાએ અલ્પકાળમાં જ સાતસેાને વધ કરવાની કુશળતા હાથ કરી છે.' એ તક મેળવવાના સેાજુલા સેવતા હતા એવા હું આજે હરણના એક નાનકડા અને જોતાં જ ઠંડાગાર થઇ ગયા! મારા આશાના મહેલ ધરાશાયી થઈ ગયો. એના અંગ–વિદારણુ ટાણે મારા દ્વાથમાંથી છરી પડી ગઇ! હું એકદમ ઉડી બહાર આવી નજર કરું છું ત્યાં મહામંત્રી અભયકુમારને અને થેડી વાર પૂર્વે જે મહાત્મા અહીં ઉપદેશ દેતાં હતાં તેમને જોયા. મેં ઘણી વાર સંસારી જનસમૂહને સંતના ચરણમાં પડતા જોયા છે, પણ આશ્ચય' એ હતું કે પેલા સત મઠ્ઠામાન્ય અભયને નણે ઉપગાર ન માનતા ડ્રાય એવી રીતે દેહનુ' સ`ચાલન કરતા હતા. તે ઉપવનના માર્ગે આવી રહ્યા હતા—દૈનિક વ્યવસાયથી આજે મને જે ક્ષેાલ જન્મ્યા હતા, તે શમાવવા કેવલ હું તેમની પાછળ અહીં સુધી કુતુહલ વૃત્તિથી ખેંચાઇ આવ્યા. સંતના જે થાડા ધણા રાખ્તો હું સાંભળવા અને સમજવા પામ્યો ત્યારથી મારા મનમાં કાઇ જુદું જ યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે. ત્યાં એક જ નાદ ઉઠે છે કેન્શા સારુ રાજ આ રીતે જીવવધ ફર્યાં જવા ? એ સાથે જ પ્રશ્ન ખડા થાય છે કે
→ ( ૧૫૩ )
For Private And Personal Use Only