Page Text
________________
અંક ૧ લે ]. પ્રભુ-સ્વરૂપ
૧૩ નિરાકાર પ્રભુને સાક્ષાત્કાર કરી શકતા નથી. જ્યારે સર્વશક્તિમાન પ્રભુ ધર્મની અવનતિ અને અધર્મની ઉન્નતિ થાય છે ત્યારે અમને નાશ અને ધમને ઉજત બનાવવા દેહ પૃથ્વી ઉપર અવતરે છે ત્યારે જીવાત્મા પ્રભુનો સાક્ષાત્કાર કરી શકે છે. અથવા તે કેાઈ અંગત ભક્ત ઉપર પ્રસન્ન થઈને ભક્તને દર્શન આપવાના ઈરાદાથી સદેહ ભક્ત સન્મુખ આવે છે ત્યારે સાક્ષાત્કાર થઈ શકે છે, તે સિવાય તો મુક્ત દશાવાળ પણ જીવાત્મા નિરાકાર પ્રભુના સ્વરૂપને સાક્ષાત્કાર કરી શકે નહિં.
જ્યારે અનાદિવિશ૮ પ્રભુને કેટલાક પૂર્વોક્ત રીતે ઓળખે છે ત્યારે કેટલાક કહે છે કે-અનાદિ પ્રભુથી ભિન્ન દેહધારી જીવાત્માઓ જણાય છે તે તાત્વિક નથી ૫ણ પ્રભુના જ પડછાયા છે, માટે સર્વવ્યાપી એક પ્રભુ સિવાય જીવ-અજીવ જેવી કોઈ વસ્તુ જ નથી. જેમ મેટા જળાશયમાં પાણીમાંથી પરપેટા ઊભા થાય છે તે કુટીને. પાછી પાણીમાં સમાઈ જાય છે તેમ સર્વવ્યાપી પ્રભુના જ સ્વરૂપમાં જણાતાં સચેતન દેહ જીવાત્મા તરીકે ઓળખાય છે પણ તે દહાના વિલય થાય છે ત્યારે શેષ પ્રભુસ્વરૂપ જ રહે છે. અથવા તે જર્મ આકાશ સર્વવ્યાપી છે–બધેય છે. તેમાં વટ–પટ-મઠ-બાગ–બંગલા-હાટહવેલી આદિ જે કાંઈ દેખાય છે તે આકાશમાં ઊભા થયેલા છે માટે તે આકાશસ્વરૂપ છે, તેને જ્યારે વિનાશ થાય છે ત્યારે શેષ આકાશ જ રહે છે કે જે અરૂપી છે અને અનાદિ સિત છે, અને બીજી દશ્ય વસ્તુઓ ઉત્પત્તિ વિનાશવાળી છે માટે તાત્વિક નથી, તેવી જ રીતે પ્રભુ અનાદિહ આત્મા છે અને તે ઉત્પત્તિ વિનાશ રહિત છે માટે નિત્ય છે, નિરાકાર છે, માટે જ અદશ્ય છે, તેથી અપ્રત્યક્ષ છે. દશ્ય કાર્યોથી અનુમાનધારા જાણી શકાય છે. તે દશ્ય જગતના આધારભૂત છે, જગત અદસ્ય મહાશક્તિનું પરિણામ છે તે મહાશક્તિ સત્ છે માટે શાશ્વત-નિત્ય છે, અને તે ચિત તથા આનંદસ્વરૂપ છે. જે "ઉત્પત્તિ વિનાશવાળું છે તે ક્ષણિક છે, માટે અસત છે-અનિત્ય છે. અને જે અનિત્ય છે તે દશ્ય છે અને જે દશ્ય છે તે અનેક સ્વરૂપ છે માટે તે જાતિસ્વરૂ૫ છે તેથી જ તે અસત્ છે અને જે સત છે તે એક સ્વરૂપ છે માટે તે જ પ્રભુ છે.
આ પ્રમાણે અનાદિસિહ શુદ્ધ સ્વરૂપ એક પ્રભ બે પ્રકારે ઓળખાય છે. અભિન્ન સ્વરૂપે ઓળખનાર જીવાત્માઓને પ્રભુથી અભિન્ન પણે ઓળખે છે અને ભિન્ન સ્વરૂપે ઓળખનાર પ્રભથી જીવાત્માઓને ભિન્ન માને છે. આ બંને પ્રકારની ઓળખમાં પ્રભુ તે અનાદિ કાળથી શુદ્ધ, નિરંજન, નિરાકાર, સર્વવ્યાપી, નિત્ય, પ્રેરક અને સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપ અદ્વિતીય જ રહેવાનાં કારણ કે કોઈ પણ જીવાત્મા પ્રભુસ્વરૂપ બનતે નથી માટે પ્રભુ અનેક હોઈ શકે નહિં. જ્યાં અભેદ છે ત્યાં તો જીવાત્મા પ્રભુ સ્વરૂપ છે એટલે તેને પ્રભસ્વરૂપે બનવા જેવું કાંઈ છે જ નહિ. અને જ્યાં પ્રભથી જીવાત્મા બિન ઓળખાય છે ત્યાં જીવાત્મા અને પરમાત્માને અનાદિ કાળનો ભેદ છે તે ટળી શકતા નથી, કારણ કે જીવાત્મા અનાદિ કાળથી જ અશુદ્ધ છે માટે તે અલ્પ શક્તિવાળો છે. જે અનાદિથી જ અશહ છે તે શહ બની શકે નહિં તેમજ સર્વશક્તિમાન પણ થઈ શકે નહિં. માટે જે અનાદિથઇ છે તે જ સર્વ શકિતમાન છે અને તે એક પ્રભુ સિવાય ભિન્નપણે ઓળખાતે કોઈપણ જીવાત્મા હોઈ શકે નહિ,
| SR No. | 533739 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1947 Pustak 063 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |