________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આનંદઘનનું દિવ્ય જિનમાર્ગદર્શન
૧૭૩ ;
ભાન થવું, એ છે. “ હું એક , શુ , દશન-જ્ઞાનમય, સદા અરૂપ છું, પરમાણુ માત્ર પણ પરવસ્તુ મારી નથી. –આ સંક્ષેપમાં નિશ્ચયનો સાર છે, સમયનો સાર છે, સિદ્ધાંતને સાર છે. શુદ્ધ, બુદ્ધ, આનંદઘન એવો ચૈતન્ય મૂર્તિ + આત્મા જ માત્ર
આદેય છે; બાકી બીજું બધું ય હેય છે–એ કાદશાંગીનો સારભૂત નિશ્ચય છે. નિશ્ચયથી આત્મા નથી દેવ, નથી મનુષ્ય, નથી તિર્યચ, નથી નાર; નથી પુરુષ નથી
સ્ત્રી, નથી નપુસકે; નથી બ્રાહ્મણ, નથી વૈશ્ય, નથી ક્ષત્રિય, નથી શુદ્ધ; નથી જેન, નથી વૈષ્ણવ, નથી બૌદ્ધ, નથી ઇસ્લામી; નથી વેતાંબર, નથી દિગંબર, નથી પીતાંબર નથી દ્રઢિઓ, નથી તપે કે નથી અન્ય કઈ-આત્મા તે શુદ્ધ એક શાકભાવ સિવાર બીજી કોઈ વસ્તુ નથી, દર્શન-જ્ઞાન–ચારિત્ર પણ તેમાં જ અંતર્ભાવ પામે છે. “પુગલમય કર્મપ્રદેશમાં સ્થિત આમાં તે પરસમય* છે, તે દશન-શાન–ચારિત્રમાં સ્થિત આત્મા તે સ્વસમય છે. આ બધી સંક્ષેપમાં નિશ્ચયવાર્તા છે,
પથિક–ગિરાજ ! આપે છેડા શબ્દોમાં નિશ્ચયનું વિશદ ને સુંદર સ્વરૂપ કહ્યું. હવે વ્યવહારનું સ્વરૂપ શ્રવણ કરવા ઇચ્છું છું. આપે સારો વ્યવહાર ને જૂઠો વ્યવહાર કહ્યો, તેની પણ સ્પષ્ટતા કરવા કૃપા કરો.
ગિરાજ–જિજ્ઞાસુ ભવ્ય ! જે નિશ્ચયનું હમણાં સ્વરૂપ કહ્યું તે નિશ્ચયરૂપ સાધ્ય લેયને સિદ્ધ કરવા માટે, એટલે કે આત્મવસ્તુનું શુદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ કરવા માટે જે જે સાધન ઉપકારી થાય તે વ્યવહાર છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે જ્યાં સુધી આત્મવસ્તુ સાથે જે અન્ય અંગ છે--કર્મ રૂપ પરવસ્તુને સંબંધ છે, તે સર્વથા દૂર ન થાય ત્યાં લગી સંસાર છે ને ત્યાં લગી વ્યવહાર છે. એટલે શુદ્ધ આત્મસ્વભાવની જ્યાં સ્થિરતા છે એવું કેવળજ્ઞાન જયાં લગી ન થાય ત્યાં લગી વ્યવહારની આવશ્યકતા છે, અને એટલા માટે જ શાસ્ત્રમાં બારમા ગુણસ્થાનકના અંત પર્યંત ચુતજ્ઞાનનું અવલંબન કર્યું છે, * “ अहमिको खलु सुद्धो दसणणाणमइओ सदारूवी। શરિર નન્ન વિંચિ અન્વ પરમાણુમિરવિ ”
– શ્રીમાન કુંદકુંદાચાર્યજીમત શ્રી સમયસાર + “ # બિનૈરીમેમÉ, ઘુર્ત તત ત્રાટ્યમનન્તમૈમૂ | तस्निन्नुपादेयतया चिदात्मा, ततः परं हेयतयाऽभ्वधायि"
–શ્રી પદ્મનંદિત પંચવિંશતિકા x “जीवो चरित्तदसणणाणढिओ तं हि ससमयं जाण । gauravસરિયે જ તં જ્ઞાન મર્થ ! ”
-શ્રી સમયસાર “શુદ્ધાતમ અનુભવે સદા, તે સ્વસંમવિલાસ રે; પરવડી છાંડી જયાં પડે, તે પરસમય નિવાસ રે...ધરમ પરમ અરનાથના.”
–શ્રીમાન્ આનંદધનજી $ “શુદ્ધ તત્વ નિજ સંપદા, જ્યાં લગે પૂર્ણ ન થાય;
ત્યાં લગે જગ ગુરુ દેવની સેવું ચરણ સદાય. શ્રી ઋષભાનન વંદીએ.”–શ્રી દેવચંદ્રજી
For Private And Personal Use Only