________________
હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય.
૨૧૩
નથી, તેથી માર્ગોમાં બહુ દુઃખ પામવા લાગ્યા. અન્ન પણુ દુઃખે મળવા લાગ્યું. એ પ્રમાણે ફરતાં ફરતાં તેના પેલા વાણાતર જે આળકપણાથી તેમની પાસે આવેલા હતા તે જ્યાં વેપાર કરે છે તે નગરે શેઠ પહેાંચ્યા. ખજારમાં ફરતાં તેણે શેઠને દૂરથી દીઠા એટલે તે દુકાનેથી ઉતરી શેઠ પાસે આવીને પગે લાગ્યા, અને શેઠની આવી દુઃખી સ્થિતિ જોઇને તેને બહુ લાગી આવવાથી તે શેઠને ગળે વળગીને બહુ રાચે; પછી દુકાન પર લઈ જઈ શેઠને ચેાગ્ય આસને બેસાડી પાતે સામેા બેઠે અને પૂછ્યું કે- હે સ્વામી ! આપની સ્થિતિ આવી કેમ થઈ ? આપના ઘરમાં સુવર્ણ, રત્ન, મણિ, મેાતી, વસ્ત્રો, આભૂષણા વિગેરે પારાવાર હતાં તે બધાં કયાં ગયાં ?” શેઠ કહે કે- હે વત્સ ! તું જુદો પડીને અહીં આવ્યે ત્યારપછી તારી પછવાડે મારૂં દ્રવ્ય બધું ગયું. પૂર્વનું પુણ્ય ખુત્યુ એટલે પછી કાંઇ પણ રાખ્યું રહ્યું નહીં. તદ્દન નિરિદ્રાવસ્થા આવી, ખાવા પીવાના સાંસા પડવા લાગ્યા એટલે હું ઘર છેડીને પરદેશ નીકળ્યેા.’ શેઠની આ પ્રમાણેની હકીકત સાંભળીને તે વાણેાતર બહુજ રાવા લાગ્યા; છાનો રાખતા પણ રહે નહીં. એટલે તેના વાાતરા કહેવા લાગ્યા કે— શેઠ તે ઘેલા થઈ ગયા છે કે શું થયું છે ? કે જેથી આવા એક ભીખારીને ગળે વળગીને રાયા કરે છે.' એટલે તેણે છાના રહીને સૌને ખેલતાં વાર્યાં અને કહ્યું કે-‘એમણે તે મારી ચામડી પાખેલી છે, એના કાળીયાથી હુ' ઉછર્યાં છું, એણે મને વેપારી બનાવ્યેા છે, હું એનેા વાણેાતર છું અને એ મારા શેઠ છે, એના ગુણુ મારા હૃદયમાં સમાતા નથી.’ આ પ્રમાણે કડીને પછી શેઠને પેાતાને ઘેર લઈ ગયા અને ન્હેવરાવી વસ્ત્રાલંકાર ધારણ કરાવી ઈંદ્ર જેવા અનાવ્યા, ખાનપાનથી બહુ પ્રસન્ન કર્યા; પછી એક દિવસ તે વાણેાતરે પેાતાનાં બધા પરિવારને એકઠો કરી એક પેાતીયું માત્ર પહેરી પેાતાના ઘર, હાર્ટ, વખાર, ધન, ભૂષણેા-સર્વ શેઠને અપણુ કર્યું અને પગે લાગ્યા.
આ પ્રમાણેની વાત કરી ગાતમસ્વામીએ દુષિત થઇને પ્રભુને પૂછ્યું કે- હે પ્રભુ! હવે તે વાણેાતર એશીંગણ થયા ?' પ્રભુ કહે છે કે--‘ આ પ્રમાણે કરવાથી એશીંગણ ન થાય, પણ જો શેડને ધમ પમાડે તે એશીંગણ થાય.’ હવે પેલા વાણેાતરે શેઠને કહ્યું કે-“હું પિતાજી! આ ૠદ્ધિ મૃધી હુ જૈન ધર્મના પસાયથી પામ્યા છું, માટે તમે જૈન ધર્મનું આરાધન કરેા. ’
ܕ
આ પ્રમાણે કહીને તે શેઠને મુનિરાજ પાસે લઈ ગયા અને જૈન ધમ સભળાવ્યે. એટલે શેઠ ધમ પામ્યા અને દરરાજ સામાયક પ્રતિક્રમણ કરવા લાગ્યા, વ્યાખ્યાન સાંભળવા લાગ્યા, જિનપૂજ્જ કરવા લાગ્યા; વાણેાતર શેઠની છાંયામાં રહીને વેપાર કરવા લાગ્યા અને જે કમાય તે શેઠને આપી બદલો