________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈનધર્મ પ્રકાસ,
અને તેમના કમાનુસાર પાપ અગર પુન્યના પરિણામોનુસાર તેઓ નીચે ઉતરી જાય છે અગર ઉંચે ચઢે છે, પ્રત્યેક જન્મમાં તેઓ આ સ્થિતિ સહન કરે છે. મનુષ્ય જન્મની શ્રેષ્ઠતા એટલા માટે છે કે તે ભવમાં જ પ્રાણી મુક્તિ-પરમ શાંતિ મેળવી શકે છે. દેવ-તિર્યંચનારકી અગર હલકા પ્રાણીની ગતિમાંથી જીવ મુક્તિ મેળવી શકતા નથી. જીવ તત્ત્વ સંબંધી ઉપરના જૈન સિદ્ધાંતને બહુ જુજ ભાગ અત્રે દેખાડવા મેં પ્રયત્ન કર્યો છે, કે જે તત્ત્વની ઉપર ઘાનું વિશેષ વિવેચન જૈન શાસ્ત્રમાં માલુમ પડે છે. સર્વ તમાં આ તત્ત્વ શ્રેષ્ઠ છે, અને તેના ઉપર ઘણું વર્ણન કરેલું છે.
હવે વિશેષ હકીકત કહેતાં હ અટકીશ. મારા ભાષણના પૂર્વ ભાગમાં જૈન ધર્મના મહાન અને અતિ ગૃહ સિદ્ધાંતમાંથી છેડા માત્રનું બહ ઉપાટીયું વર્ણન કરવાને મેં પ્રયત્ન કર્યો છે. આ સર્વ નિયમો અને સિદ્ધાંત બહુ વર્ણનથી સંપૂર્ણ રીતે પુસ્તકારૂઢ થયેલા છે અને તે સિદ્ધાંતના નિરૂપણુમાં જેનેના અમૂલ્ય અને વિશાળ ગ્રંથ અને તે ગ્રંથો ઉપરની ટીકાઓ ઘણી રચાયેલી છે. જેને સાહિત્યનું નિરૂપણ કરવા માટે હવે હું આજના મારા ભાષણના અંતિમ ભાગ ઉપર આવીશ.
વેતાંબર આમ્નાયના મૂળ ગ્રંથ-આગમ-સિદ્ધાંતના પુસ્તકો માટે હું વિશેષ બેલીશ નહિ. મૂળ ગ્રંથ સિવાય ત્યાર પછીના આચાર્યોએ બનાવેલા છે માટે હું સહજ વિવેચન કરીશ. પ્રાકૃત (માગધી) અને સંસ્કૃત ભાષામાં રચવામાં આવેલી તે પવિત્ર સિદ્ધાંતના થે ઉપરની ટીકાઓ તે મૂળ શો કરતાં પણ ઘણી વધારે પ્રમાણવાળી છે. ટેકાના પાંચ લાખ ગ્રંથ છે તેમ કહેવાય છે. જૈન ધર્મના મૂળ સિદ્ધાંત અને તેની ટીકાએ ઉપરાંત પ્રાકૃત અને સંસકૃત બંને ભાષામાં ઘણા મોટા પ્રમાણમાં કાવ્યના ગ્રંથો પણ જૈનાચાર્ય-જૈન ગ્રંથકારોએ રચેલા છે કે જેમાં સાધુ મહાત્માઓના અને ખાસ કરીને તીર્થકરોના જીવનચરિત્ર આપવામાં આવેલા છે. અત્યાર સુધીમાં છપાઈને બહાર પડેલા ચહિં તે બહુ અલ્પ સંખ્યામાં છે. તે ચરિત્રને ઘણે માટે ભાગ હજુ છપાયા વગરને ફક્ત હસ્તાક્ષરથી લખિત પ્રતમાં જ છે. આ કાવ્યોમાંથી કેટલાક તે ખરેખરા અન્ય સંકૃત કાવ્યની હરીફાઈમાં ઉભા રહી શકે તેવી ભાષામાં લખાએલા ઘણી અલંકાર્ષિક ભાષાવાળા છે, જ્યારે કેટલાક બીજા ઠા-ચરિત્રે બહુ સાદી ભાષામાં લખાએલા છે. જેને જે વાત બહ સારી રીતે જાણતા હોય છે તેથી ઉત્તમોત્તમ કથા-ચરિત્ર અને વાર્તાઓ આ કાવ્યના-ચાના ગ્રંથમાં લખાએલી છે. જુના વખતમાં થોડે અંશે બુધે સિવાય હિંદરતાનના લેખકોમાં કથા-ચાિના શેખીન લેખકે જેને કરતાં બીજા ધમાં બડ ઓછા પ્રમાણમાં માલુમ પડે છે. રામાન્ય વાંચનમાં બહુજ-રાર્વથી વધારે ફેલાવે પામેલ બહુ જાણીને ગ્રંથ-પંચતંત્ર તેને માટે આપણે જેન લેકના આભારી
For Private And Personal Use Only