Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વનસ્પતિમાં જીવવૈં.
૨૮૩
આ મનુષ્ય કારીર જેમ શઆદિના ઉપઘાતથી વિનાશ પામે છે તેમ વૃક્ષે પણ શસ્ત્રાદિના ઉપઘાતથી નાશ પામે છે. આ મનુષ્ય શરીર જેમ ચિત્તવાળું છે તેમ તે પણ ચિત્તવાળું છે કારણકે તેને પણ જુદી જુદી ઇચ્છાએ થાય છે. જેમ આ શરીર છેદાયુ થકુ પાછુ મળી જાય છે તેમ વનસ્પતિનુ શરીર પણ છેદાયું થયું... પાછું મળી જાય છે–તેને ઘા રૂઝાઈ જાય છે. જેમ આ શરીર આહાર ગ્રહુણુ કરે છે તેમ તે પણ આહાર ગ્રહુ કરે છે, કેમકે જે તેને જળાદિકનુ પેષણ ન મળે તે! તે સુકાઇ જાય છે. જેમ આ શરીર અનિત્ય છે તેમ તે પણ અનિત્ય છે, કેમકે દરેક વૃક્ષ અમુક કાળે તદ્દન નાશ પામી જાય છે. જેમ આ શરીર ચયાપચયવાળું છે એટલે હાનિ વૃદ્ધિ થવાવાળું છે તેમ તે પણ ચયેાપચયવાળું છે, કેમકે વૃક્ષ પણુ વધે છે અને ઉપઘાતના કારણને પામીને ઘટે પણ છે. જેમ આ શરીર વિપરિણામ ધર્મવાળુ' છે તેમ તે પણ વિપરિ ણામવાળુ' એટલે જુદા જુદા પરિણામને પામવાવાળું છે. જેમ આ શરીરને જન્મ જરા ને મરણુ ત્રણ અવસ્થા પ્રાપ્ત થાય છે તેમ વૃક્ષને પણ તે ત્રણે અવસ્થા પ્રાપ્ત થાય છે. તે ઉગે છે, વૃદ્ધ થાય છે તે સુકાઇ જાય છે ( મરી જાય છે. ) જેમ આ શરીર વ્યાધિ, ત્રણ ને તેની ચિકિત્સાવાળું છે તેમ વૃક્ષને પણ વ્યાધિએ આવે છે, ત્રણ પડે છે તે તેની ચિકિત્સા પણ થાય છે કે જેથી તેમાં આવેલે વ્યાધિ (સળેા) દૂર થાય છે; તેમજ ત્રણ રૂઝાઈ જાય છે. આ શરીરને જેમ હાથ પગ વિગેરે અંગોપાંગ છે તેમ વૃક્ષને પણ શાખા પ્રશાખા વિગેરે થાય છે તે તેના અંગોપાંગ છે. મનુષ્ય ( મસ્તક વિના બાકીના ) અંગેપાંગના છેદનાદિથી જેમ એકાએક મરણ પામતું નથી તેમ વૃક્ષ પણ તેની શાખા પ્રશાખાદિના છેદનથી નાશ પામી જતુ નથી. જેમ કીડા એળ વિગેરે જીવે તેને સ્પર્શી કરવાથી સ`કાચાય છે-પેાતાના શરીરને સકેચે છે તેમ અમુક જાતિની વનસ્પતિ પણુ સ્પર્શ કરવાથી સંકેચાય છે. મનુષ્ય જેમ પોતાનું શરીર જાળવવા પ્રયત્ન કરે છે તેમ વેલડો વિગેરે વનસ્પતિએ પણ પેાતાના રક્ષણને માટે વાડ વૃક્ષ કે વ’ડી વિગેરેને આશ્રય પામીને તેના પર ચડી જાય છે. મનુ ષ્ય શરીરને જેમ સ્વાપ ને પ્રબેાધાવસ્થા પ્રાપ્ત થાય છે તેમ અમુક વૃક્ષે પણ સંકોચ ને વિકસપણાથી પેાતાની સ્વાષને પ્રોધાવસ્થા બતાવે છે. મનુષ્ય જેમ જુદી જુદી વસ્તુઓ ખાવા પીવા ઇચ્છે છે તેમ બકુળ, અશોક, કુરખક, વિરહ, ચંપક, તિલકાદિ વ્રુક્ષા પણ યથાકાળે ચેગ્ય વસ્તુને ઇચ્છે છે અને તેને અનુકૂળ શબ્દ, રૂપ, ગંધ, રસ, સ્પર્શાદિ વિષયની પ્રાપ્તિ થવાથી તે વિકસ્વર થાય છે.
p
૧ રીસામણી વેલ.
નિદ્રીત થવુ તે નગવુ.
२
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533329 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1912 Pustak 028 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1912 |
| Total Pages | 38 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |