________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિવિધ પ્રશ્નોત્તર.
૨૩૩ શીલ પરમાત્માએ તેને પૂર્વ ભણવાની આજ્ઞા આપી નથી પરંતુ તેમના પણ હિતની ખાતર એકાદશ અંગાદિકની રચના કરવામાં આવે છે.
પ્રશ્નબુદ્ધિના જે આડ ગુણવડે શ્રુતજ્ઞાન ગ્રહણ કરાય તે ગુણાનું કંઈક સ્વરૂપ સમજાવે !
ઉત્તર–૧ સુશ્રુષા-વિનયયુક્ત થઈ ગુરૂમુખથકી સાંભળવાની ઈચ્છા. ૨ પ્રતિપૂછા–ફરી પૂછીને ભણેલું શાસ્ત્ર નિઃશકિત-શંકા વગરનું કરવું.
૩ અથ શ્રવણ–૪ અર્થગ્રહણ–-ભણેલા શાસ્ત્રને અર્થથી સાંભળવું અને તેનો અર્થ ધારી લે.
પ ઈહા–પયાલાચના-અર્થ ધારી વિચારવું કે એ બરાબર છે કે નહિ? એમ વબુદ્ધિબળથી સાંભળેલા-ગ્રહણ કરેલા અર્થને નિશ્ચય કરવા વિચારણા કરવી.
૬ અપહ-ગુરૂ મહારાજે ફરમાવ્યું તે યથાર્થ–પ્રમાણ છે એમ નિશ્ચયનિર્ધાર કરે.
૭ ધારણા–નિશ્ચિત કરેલા અર્થને સદાય ચિત્તમાં ધારણ કર-વિસરી જવા ન દે. ( ૮ અને શાસ્ત્રોક્ત અનુષ્ઠાનને સમ્યગ રીતે આચરવું–પ્રમાદશીલ ન થાવું. અમ કરવાથી આપણું અંતરાય તૂટે છે અને ગુરૂ મહારાજ પોતાના પ્રયત્નની સફળતા જોઈ પ્રસન્ન થાય છે એથી એ પણ કૃતપ્રાપ્તિને અા ઉપાય છે. અથવા
૧ સપા–ગુરૂમહારાજ જે કંઈ હિતકાર્ય કરવા ફરમાવે તે સર્વ અનુગ્રહરૂપ માનીને સારી રીતે–સાવધાનતા પૂર્વક સાંભળવા ઇચ્છા.
૨ પ્રતિપૂછા–પ્રથમ અમુક કાર્ય કરવા આજ્ઞા પામ્યા છતાં તે કાર્ય કરતી વખતે ગુરૂ મહારાજને તત્સંબંધી ફરી પૃચ્છા કરવી, અને તેમની ફરમાશ મુજબ પૂરતું લક્ષ રાખીને કાર્ય કરવું. - ૩ –એવી રીતે આરાધીત ગુરૂ સમીપે સૂત્ર અથવા તે સૂચના અર્થનું સમ્યગ શ્રવણ કરવું. બાકીનું બધું પૂર્વલી પેરે જાણવું. આ પ્રશ્ર–ગુરુ મહારાજ કેવા પ્રકારે વ્યાખ્યાન કરે તેની મર્યાદા બતાવે !
ઉત્તર–પ્રથમ તે ગુરુ મહારાજ શિષ્યવર્ગ પ્રત્યે સૂત્રને અર્થ માત્ર સમજાવે. પછી બીજીવાર સૂત્રસ્પર્શક નિર્યુક્તિમિક અર્થની સમજણ આપે અને છેવટે નિવશેષ એટલે સંપૂર્ણ અર્થ બતાવે એ સૂત્ર-અનુયોગ વિષયે શાસ્ત્રમાં મર્યાદા દર્શાવેલી છે.
પ્રશ્ન-કર્મનું અનાદિપણું શી રીતે સિદ્ધ થઈ શકે છે? ઉત્તર–દેહ અને કર્મને બીજાંકુરની પેરે પરસ્પર હિતુ હેતુમદૂભાવ હોવાથી
For Private And Personal Use Only
