Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪૪
જૈનધર્મ પ્રકાશ.
રેક તરીકે બતાવવામાં આવેલા છે. તેના પ્રારંભમાં કહ્યું છે કે-આરોગ્ય સતે જેમ પુરૂષને વ્યાધિવિકારો ન હોય તેમ ધર્મરૂપ આરેગ્ય સતે પાપવિકારો પણ નજ હોય. પાપવિકાર કયા કયા ન હોય ? તે નીચે પ્રમાણે—
तन्नास्य विषयतृष्णा, प्रभवत्युचैर्न संमोहः । अरुचि धर्मपथ्ये, न च पापाक्रोधकंडूतिः ॥
ધર્મતત્ત્વથીયુક્ત પ્રાણીમાં વિષયતૃષ્ણા ન હોય, અત્યંત દષ્ટિસ'મેહુ ન હાય, ધર્મરૂપ પધ્યમાં અરૂચિ ( અભિલાષાભાવ) ન હોય અને પાપના હેતુભુત ક્રોધ કે જે ઉપશમને નાશ કરનાર છે તે ન હાય.
હવે એ ચારે દોષોનું વિશેષ સ્વરુપ તાવે છે—
૧ ગમ્યાગમ્યના વિભાગ તજી દઇને એટલે આ સ્વદ્યારાજ ગમ્ય છે--વિષયસેવન યેાગ્ય છે, અન્ય પરસીઓ અથવા માતા, હેન, પુત્રી વગેરે અને રાજા ગુરૂ, રોડ કે મિત્રાદિકની સ્ત્રી વિગેરે-એ સર્વ અગમ્ય છે એવી વહેંચણ વિના સર્વત્ર જે પ્રાણી વિષયમાં અતૃપ્તપણે યથેચ્છ વર્તન કરે તેની જે તીવ્ર વિષય બુદ્ધિ તે વિષયતૃષ્ણા કહીએ. આવી વિષયતૃષ્ણા ધર્મતત્ત્વની પ્રાપ્તિવાળા પ્રાણીમાં કદીપણ ન હોય. વિષય શબ્દે શબ્દ, રૂપ, રસ, ગધ ને સ્પર્શોદિક જ્ઞણવા. તેમાં અતૃપ્ત એટલે નિર ંતર સાભિલાષી સમજવા, જેને અભિલાષ કાઈ પણ વખતે શાંતિજ પામતા ન હોય તે મનુષ્ય વિષયતૃષ્ણાવાન્ સમજવો.
૨ મીએ સિમેહ રૂપ મહાન દ્વેષ તેનામાં ન હોય. દૃષ્ટિ તે દનઆગમ-જિનમત તેમાં સમેત્તુ તે સમૂહતા--અન્યથા કહેલાની અન્યથા પ્રતિપત્તિ તે દર્શનસના. અહિંસા પ્રશમ વિગેરે તો જા કે અન્ય શાસ્ત્રમાં સરખી રીતેજ ગ્રાહા કહેલા છે પરંતુ તેની પિરભાષામાં ઘણા ભેદ રહેલા છે. એક આરંભમાં પ્રવર્ત તા પુષ તેના ફળને જોઇને તે આરંભ તે સાવદ્ય માને છે ત્યારે બીજો તેની સરખાજ આર્ભમાં પ્રવર્તતાં છતાં તેને નિર્દોષ માને છે. આવી બાબતમાં જે સત્યની પરીક્ષા ન થવી તે દૃષ્ટિસ મેહ કહેવાય છે. દષ્ટાંત તરીકે જીવહિંસાથી પાપ સ શાસ્ત્રો કહે છતાં એક જળાશયમાં પડીને સ્નાન કરવામાં, કન્યાદાન દેવામાં અને પશુ યજ્ઞાદિકમાં આક્રંભ માને ત્યારે બીજો તેને નિર્દોષ માને, એટલુજ નહીં પણ તેને ઉલટા પુન્યના કારણ માને. આવી બાબતમાં જે સંમુઢતા-દૃાદૃત્યનું નહીં સમજવાપણુ તે દોષ સર્વ દોષમાં પ્રાધાન્ય છે અને તેજ સિદ્ધ કહેવાય છે. આ દોષ અધમમાં પણુ અધમ છે.
બીજી રીતે ચૈત્યાદિકયતનાપૂર્વક કરાવવામાં એક જ્યારે અહિંસારૂપ ફળ માની તેમાં પ્રવૃત્તિ કરે ત્યારે બીજો એમાં આર્ભ ને તજ્જન્ય હિંસા
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533328 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1912 Pustak 028 Ank 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1912 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |