Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક નિર્ણય.
૩પ૧ અશે—હેય ઉપાદેય અથેના ઉપદેશવડે કરીને મનુષ્યરૂપી કમળોને પ્ર. ધ કરનાર અને કુમતરૂપી અંધકારનું હલન કરનાર એવા શ્રી જિનેશ્વરરૂપી સૂર્યને નમસ્કાર કરીને હું જડબુદ્ધિવાળે છતાં પણ સરસ્વતી દેવીના પ્રસાદથી પ્રાપ્ત થયેલી છૂઝતાવડે કરીને મંદતર બુદ્ધિવાળા જંતુઓને બોધ થવા માટે આ ઉપદેશમાળા નામના ગ્રંથનું વિવરણ (ટકા) કરૂં છું ૧, ૨.
અહીં કોઈ શંકા કરે કે–“આ ગ્રન્થનું અભિધેય વિગેરે ન હોવાથી આનું વિવરણ કરવું નિરર્થક છે.” આ શંકાનું સમાધાન એ છે કે– આ રાજ્યમાં અભિધેયાદિક વિદ્યમાન છે. કેમકે આ પ્રસ્થમાં જે ઉપદેશો છે, તે અભિધેય છે. અને ઉપદેશ આપવારૂપ દ્વારે કરીને પ્રાણીઓને અનુગ્રહ થાય તે શ્રીકર્તાનું અનંતર પ્રયોજન છે, તથા તે ઉપદેશની પ્રાપ્તિ થાય એ શ્રોતાનું અનંતર પ્રયોજન છે, પરમ પદ (મેલ) ની પ્રાપ્તિ એ બંનેનું પરંપર પ્રોજન છે. વળી આ ગ્રન્થનો ઉપાયોપિયરૂપ સબબ્ધ છે. પ્રકરણના અર્થનું જ્ઞાન એ ઉ૫ય છે અને આ પ્રકરણ તેને ઉપાય છે. માટે આ ગ્રન્થનું વિવરણ કરવું એગ્ય છે.
હવે શિષ્ટપુરૂષના આચારને અનુસરીને પ્રથમ ગાથાવડે ભાવ મળળ કહે છે
મૂળ ગાથાને અર્થશષભદેવ સ્વામી જગતના ચૂડામણિરૂપ છે, અને વીર ભગવાન ત્રણ જગતની લમીના તિલકરૂપ છે. તેમાં એક (અષમદેવ ) જગમાં સૂર્યસમાન છે, અને એક (વીરસ્વામી) ત્રણ ભુવનના ચક્ષુરૂપ છે. ૧. ' ટીકાર્ય–આ ગાથામાં ભગવાનના ગુણનું કીર્તન કર્યું છે. તે ગુણકીર્તન તપની જેમ નિર્જરાનું કારણ હેવાથી સ્પષ્ટ રીતે જ મંગળરૂપ છે. જગત એટલે ભુવનના ચૂડામણિ રૂપ, આમ કહેવાથી (ાષભ સ્વામીનું) સર્વ લેકમાં ઉત્તમપણું કહ્યું છે. એવા કોણ? વૃષભ સ્વામી–પ્રથમ તીર્થંકર અને વીર સ્વામી. અહીં ૬ શબ્દનો લેપ કરેલ છે, એમ જાણવું. એજ પ્રમાણે ઉત્તર વિશેષણમાં પણ શબ્દ જાણ. ત્રિકશ્રી એટલે ત્રણ જગતની લમીના તિલકરૂપ. આ વિશેષણવડે શ્રી મહાવીર સ્વામીને ત્રણ ભુવનના ભૂષણરૂપ કહ્યા. જે જેવાય તે લેક એટલે પંચાસ્તિકાય સ્વરૂપ લેક જાણ. તે લેકના આદિત્ય (સૂર્ય)ની જેમ આદિયરૂપ એટલે કેવલાલેકે કરીને પ્રકાશ કરનાર હોવાથી એક–અદ્વિતીય સૂર્યરૂપ છે. કેમકે પ્રત્યક્ષ દેખાતા લોકિક સૂર્યવડે તે પંચાસ્તિકાયને પ્રકાશ થઈ શક નથી. (તે દેખી શકાતા નથી. આ વિશેષણ વડે ભગવાનની સ્વાર્થસંપત્તિ બતાવી છે. તથા ત્રિભુવન એટલે ત્રણ જગતમાં રહેલા દેવ, મનુષ્ય અને તિર્યંચ તે, સર્વને, યધારિત પદાર્થોના અવલેકનમાં કારણ હોવાથી ચસુની જેમ ચક્ષુરૂપ છે. અહીં (આદિત્ય અને ચક્ષુ એ બન્ને સ્થળે) “હિં માવળ-સિંહની જે માણવક”
૧ ત્યાજય, ૨ અંગિકાર કરવા યોગ્ય,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533308 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1910 Pustak 026 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1910 |
| Total Pages | 34 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |