________________
પર
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ, જે વર્તનને તેનું નામ સામાન્ય ધર્મ ગણાય છે. વિશેષ ધર્મ દરેક મતને જુદો હોય છે. સર્વ મતવાળા પોતપોતાના દેવને જ દેવ, પિતે માનેલા ગુર રૂને જ ગુરૂ અને પોતાના ધર્મની અમુક અમુક ક્રિયાઓને જ ધર્મરૂપ માને છે. એમાંજ ભેદ પડે છે, પરંતુ મુમુક્ષુજને નિર્મળ દૃષ્ટિથી શુદ્ધદેવ, શુદ્ધગુરૂ અને શુદ્ધ ધર્મની પરીક્ષા કરી તેને ગ્રહણ કરવા ઉપર લક્ષ્ય રાખવું-જે દેવમાં કોઈ પણ જાતનું દૂષણ ન હૈય, જે ગુરૂમાં નિસ્પૃહતા હોય અને કોઈ પણ પ્રકારનું અન્યાયાચરણ ન હોય અને જે ધર્મની ક્રિયામાં ન્યાય રીતે
સ્મલના ન આવતી હોય તેને શુદ્ધ ગણવા-આ વિષયમાં તે વિષે વધારે વિવેચન કરવાનું નથી, કારણ કે અહીં સામાન્ય ધર્મ વિષેજ વિવેચન કરવાનું છે. પરંતુ એટલું તે સિદ્ધ છે કે સામાન્ય ધર્મો જે સર્વ મતવાળાએ માનેલ છે તેને બાધ આવે એવી કાંઈ પણ હકીકત વિશેષ ધર્મમાં હોય તે તે ધર્મને ધર્સ તરીકે માન્ય કરતાં મુમુક્ષુજને અચકાવું જોઈએ. - આ વિધ્યને મથાળે જે એક મુક્યા છે તે સામાન્ય ધર્મ વિષે છે. તેની અંદર જે જે ક્રિયાઓ બતાવી છે તે આ જગતને વ્યવહાર અખ્ખલિતપણે ચાલવા માટે પણ જરૂરી છે, તે તે ક્રિયાને સર્વ મતવાળાએ કલ્યાણ માર્ગને પગથીઆ રૂપ ગણેલી છે અને તે ક્રિયાઓ શુદ્ધ રીતે ઉચ્ચભાવે પાળતાં કલ્યાણ પ્રાપ્ત કરી પણ શકાય છે. એ કલેકનો ભાવાર્થ એવો છે કે “ ફોઈ પણ પ્રાણીને ઘાત કરવાથી નિવૃત્ત થવું, ૫રદ્રવ્ય લેવાથી ચિત્તને રોકવું, સત્ય બોલવું, સમયે યથાશક્તિ દાન આપવું, પરસ્ત્રીની કથામાં પણ મુંગા રહેવું, તૃષ્ણાના પ્રવાહને વધવા ન દેવ, ગુરૂજને પ્રત્યે વિનય કરે અને પ્રાણીઓ ઉપર દયા રાખવી એ પ્રમાણે સર્વ શાસ્ત્રમાં ન નિષેધ કરાયેલો અને સર્વ લોકને સાધારણ રીતે માન્ય એ આ કલ્યાણ માગે છે.”
જે આઠ ક્રિયાઓ-ગુણ ઉક્ત શ્લોકમાં બતાવ્યા છે તે સર્વોત્તમ, સર્વ માન્ય અને સર્વશાસ્ત્ર સંમત છે. જે માણસ પોતાના વર્તનમાં એ સદ્દગુણને જાળવી રાખે છે અથવા એ સગુણમયજ સર્વ વર્તન કરે છે. તે જનસમુહને પ્રિય થાય છે, લેકમાં કીર્તિ મેળવે છે. આ ભવમાં સુખી થાય છે, પુણ્યની પ્રાપ્તિ કરે છે, પાપથી વિમુખ રહે છે અને મોક્ષસુખ–. શાશ્વત સુખ પ્રાપ્ત કરવાને લાયક થાય છે એમને એક પણ ગુણ મનુષ્યમાં સવશે હોય તે મનુષ્યભવનું સાર્થક કરી પરમવમાં સદ્ગતિ પામે છે,
