Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ’પાદક તરીકેની એમની ખ્યાતિ મુખ્યત્વે ૧૯૩૩ થી’૪૨ સુધીમાં પ્રગટ થએલ ‘બૃહત્કલ્પસૂત્ર’ ના નિયુÎક્તિ અને ટીકા સાથેના છ ભાગ, ‘વસુદેવ હિ‘ડી’ના એ ભાગ, તથા અ ંગવિજા’, ‘આખ્યાનકમણિકા’, ‘કલ્પસૂત્ર’ ‘નદિસૂત્ર’ વગેરે પર આધારિત છે. આ ઉપરાંત એમણે પાટણ, ખભાત, લીંબડી, જેસલમેર, બિકાનેર, જોધપુર, ભાવનગર, પાલીતાણા, વડોદરા, અમદાવદ, આદિના જ્ઞાનભ'ડારાની ચીવટપૂર્વક તૈયાર કરેલી ગ્રંથસૂચિએ એમની અથાક શ્રમશીલતા ને અદ્ભુત ધીરજની દ્યોતક છે, એમાંય જેસલમેરના ગ્રંથભ'ડારની પ્રવૃત્તિ તા દાદ માગી લે તેની છે.
આશરે ઇ. ૧૯૫૦ના સમય, જેસલમેરના વિશાળ અને નિકટ ગણાતા ગ્રંથભડારનુ` સુ`શેાધન કરવાના અડગ નિર્ધારથી એમણે અમદાવાદથી રેલ્વેના પાટે પાટે પયાત્રા આરભી હજુ પ્હો ફાટતાં પહેલાંનું અંધારૂ હતું. ચાલતાં ચાલતાં તેઓશ્રી પંદર-સુત્તર ફૂટ ઊંડા એક ગરનાળામાં પછડાયા ! પરંતુ દૈવ કૃપાએ આબાદ રીતે ઉગરી ગયા અને ઉભા થઇ વળી પાછે એમણે લગભગ તેર માઈલના પગપાળા પ્રવાસ કાર્યેા. જેસલમેરની યાત્રાનેા આ તા આરભ જ હતા !
અંતે એ ત્યાં પહોંચ્યા ત્યારે પણ અનેક મુશ્કેલીઓના સામનેા કરવે પડેલા. મરૂભામમાં વેરવિખેર ગામડાં, અબુધ પ્રજાજનો સાથે પનારા પડવા, બળબળતી રેતીમાં ખુલ્લે પગે પ્રવાસ ખેડવા, જ્ઞાનભ`ડારના નિયમજડ રક્ષકાને રીઝવવા : આ બધુ જ સહીને એમણે જેસલમેરના જ્ઞાનભંડારમાં સંશોધનના શ્રી ગણેશ માંડ્યાં. ત્યાં દોઢેક વર્ષી રહ્યા એ દરમ્યાન બાવાપીવાની પણ પ્રતિકૂળતા. મકાઈના રોટલા ને જાડી દાળ પર જ એમણે દિવસે ગુજારવા માંડયા. કયારેક તે પીત્ર ના પાણીની પણ ભારે તંગી પડે, પરંતુ આ સકષ્ટમય સોગાનાં ઝાપટાં એમના અખડ પ્રજ્વલિત જ્ઞાનદીપને સહેજ પણ હતપ્રભ કરી શકયાં નહિં, આ કષ્ટોના કટકાએ એમની અવિરત કમ યાત્રાને સહેજ પણ થંભાવી નહિ. બલ્કે આ મુસીબતેાએ એમને વધારે મહેનતુ બનાવ્યા, આતાએ વધુ આશાવાદી બનાવ્યા ને પ્રતિકૂળતાની ધાંસે એમને વિશેષ દૌ`વાન બનાવ્યા. આખા ભ‘ડારને એમણે પુનર્વ્યવસ્થિત કર્યાં તેમજ શ્રમસાધ્ય વિસ્તૃત સૂચિ તૈયાર કરી. દુષ્પ્રાપ્ય હસ્તપ્રતાની જાળવણી કેમ થાય એનું એમણે સુંદર ઉદાહરણ પૂરું પાડ્યુ. ત્યાંની અમૂલ્ય તાડપત્રીએ ની એમણે માઈક્રો ફિલ્મ લેવડાવી કે જેથી પછીના કાળમાં સહું એને ઉપયેગ કરી શકે. અને તદનુસાર આ તાડપત્રીઓના ભારતના તેમજ ભારત બહારના અનેક અભ્યાસીઓએ ઉપયાગ કર્યાં પણ છે. એમનુ‘ જેસલમેરનુ` કા` એમની તીવ્ર જ્ઞાનેાપાસના, દુરંદેશીપણુ' અને અપાર ખંત તેમજ ધીરજની ગવાહી પૂરે છે.
પણ આ સૌમાં જૈન આગમાને અદ્યતન ઢબે અભ્યાસ કરી તેની પુનઃર્વાંચનાએ તૈયાર કરવાના એમના પુરૂષાથ શિરમેર જેવા છે. પિસ્તાળીશ જેટલાં જૈન આગમના, એની નિયુક્તિ, ચૂર્ણિ, ભાષ્ય અને ટીકાઓના, પ્રથમ તેા કેટલાંક વર્ષો સુધી એમણે મૂક અભ્યાસ કર્યો. પછી બે-ત્રણ સનિષ્ઠ લહિયાઓની મદદથી એમણે સ'પાદન તૈયાર કરવા માંડયાં, પરંતુ આ વખતે એ લહિયાઓને ચૂકવવાના પૂરા પૈસાની પણ સગવડ નહિ. છતાંય પેાતાનુ અજાચક વ્રત એમણે છે.યુ નહિ. ઈ. ૧૯૪૭-૪૮ માં શેઠશ્રી કસ્તુરભાઇ લાલભાઈને આ વાતની ખર પડી, એમણે મુનિશ્રીનુ કાય નિડ્ડાવ્યુ. અને પ્રસન્ન થઈ લહિયાઓનુ` લહેણુ ભરપાઈ કરી આપ્યુ. એટલું' જ નહિ પણ મુનિજીને પેાતાનુ સંશોધનકાર્ય આગળ ધપાવવામાં સ` રીતે સહાય કરવાનુ એમણે વચન આપ્યુ. આ આગમેાની છેલ્લી વાચનાએ આજથી લગભગ પંદર સે। વર્ષ પૂર્વે વલભીપુરમાં શ્રી દેવદ્ધિગણિ
૭૦]
[આત્માન'દ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 532010 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 090 Ank 08 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pramodkant K Shah |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1992 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |