________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Pos9999999999999999999
ધનદેવની કથા
સંપાદક : નગીનદાસ હરજીવનદાસ શાહ
આ જ બૂઢીપ નામના દ્વીપમાં જ રવત નામના ક્ષેત્રમાં જ્યન્થલ નામનું એક નાનું ખેડ-ગામ છે. ચારે પાસ ધૂળને ગઢવાળું એ ગામ કલિંગદેશરૂપ કુલાંગનાના મુખની પેઠે મનહરવાણિય છે. જેમ કુલાંગનાનું મુખ મનહર વાણીવાળું છે તેમ એ ગામ મનહર વાણિય–વાણિજ્ય–વેપારવાળું છે. કર્મગ્રંથ નામના શાસ્ત્રના પ્રકરણની પેઠે બહવિધ પ્રકૃતિ– સ્થિતિ પ્રદેશ ગહન છે એટલે જેમ કમગ્રંથના પ્રકરણમાં અનેક પ્રકારની કમની પ્રકૃતિઓની, તેમની સ્થિતિઓની અને તેમના પ્રદેશોની ગહન ચર્ચા છે તેમ એ ગામ બહુવિધ અનેક પ્રકારની પ્રકૃતિ એટલે પ્રજાઓના સ્થિતિ, નિવાસના પ્રદેશો–સ્થાનેથી ગહન ખીચોખીચ ભરેલું છે, તથા ધન અને ઘાન્યની સમૃધિથી ભરપૂર છે. એ ગામમાં વિસાહદત્ત નામે એક શેઠ રહે છે,
ને સેણુ નામે સ્ત્રી છે અને તેમને સંવર અને ધનદેવ નામના બે પુત્ર છે. બંને ભાઈઓ પરસ્પર પ્રેમપૂર્વક પોતાના દિવસે વિતાવે છે.
કોઈ એક દિવસ તેના પિતાને વિચાર થયે કે-આ બે પુત્રોમાંથી કયે પુત્ર આ ઘરને વિશેષ અભ્યદય કરનારો નિવડશે? એની પરીક્ષા કરવી જોઈએ અને તેમાં જે ઉત્તમ નિવડે તેને કુટુંબના અધિપતિ બનાવી તેને કુટુંબની ચિંતા ભળાવી હું પોતે જાતે નચિંત થઈ સુખે રહું. આમ વિચારી તેણે બને છોકરાની પરીક્ષા કરવા એકવાર બન્ને પુત્રોને બોલાવીને કહ્યું કે–અરે પુત્રો ! તમે બન્ને પાંચ હજાર સેનામહોરો લઈને જુદા જુદા દેશોમાં જાઓ અને ધન કમાવાની પોતપોતાની કુશળતા બતાવ! બન્ને ભાઈઓએ પોતાના બાપની એ વાત સાંભળી અને સાથે ઘણું કરિયાણું વગેરે લઈને તેઓ બન્ને જુદા જુદા દેશાંતર તરફ ગયા. તેમને માટે પુત્ર સંવર દક્ષિણ પથ ભણી ગયો અને બીજો નાનો દીકરો ધનદેવ ઉત્તરાપથ તરફ ગયો.
મેટો પુત્ર સંવર કાંચીપુર પહોંચ્યું અને ત્યાં તેણે ધન કમાવાના અનેક ઉપાયે અજમાવી જવા માંડયા. રાજાની સાથે સંબંધ બાંધી ઉત્તમ વસ્ત્ર વગેરેનાં ભેટશું આપીને રાજાની સેવા કરવા લાગ્યો. આ રીતે રાજાની સેવા કરતે તેને જોઈને રાજસભાના લેકેએ તેને કહ્યું કે ? અરે ભાઈ ! આ રીતે રાજાની સેવામાં શા માટે નકામો લખલૂટ ખરચ કરે છે ? શું કઈ પણ પુરુષે સર્પ, રાજા અને અગ્નિની સેવા કરીને તેમને પોતાના વશ કરી શકેલ છે ? જેથી કરીને તું આમ રાજાની સેવામાં પ્રવતી રહે છે. સંવર બોલ્યો : અરે મૂઢ લેક ! આ મારી સેવાને ખરો ઉદ્દે શ તમે જાણતા નથી. શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે
ફેબ્રુઆરી–૯૩)
For Private And Personal Use Only