________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાજા શ્રેણિકે એને સવારે પિતાની શાળામાંથી બળદ પસંદ કરવા કહ્યું, પરંતુ સવારે તે માણસને એકે બળદ પસંદ પડ્યો નહિ.
રાજાએ પૂછયું : “કેમ ભાઈ, બળદ લીધા વિના પાછા ફરે છે? તને થશાળામાં એકે બળદ પસંદ ન પડ્યો”
પેલા માણસે જવાબ આપ્યો, “મહારાજ, એકે બળદ પસંદ પડે તેવું નથી. આપ મારા ઘેર પધારે અને મારા બળદને જુઓ. તે બળદ મારે જોઈએ છે.”
રાજા શ્રેણિક એના ઘેર ગયા. તદ્દન સાદું ઘર. આ માણસ લંગોટી સિવાય કશું પહેરતો ન હતો. બાફેલા ચેખા સિવાય કશું ખાતું ન હતું.
પેલા માણસે બળદ પર ઓઢાડેલું કપડું લઈ લીધું. “મારે તે આ બળદ જોઈએ.”
રાજા તે બળદ જોઈને સ્તબ્ધ થઈ ગયે. એ તે સેનાને રત્નજડિત બળદ હતું. રાજા શ્રેણિકે કહ્યું :છે, “ભાઈ, આ બળદ તે મારું આખું રાજ્ય વેચી નાખું તે પણ બની શકે નહીં.
આ સેનાને રત્નજડિત બળદ તારી પાસે છે; છતાં વધુ સેનાની આશાએ તમે અંધારી રાતે પ્રાણનીય પરવા કર્યા વિના કંઈ મળે એની શેધ કરતા હતા. તારા જેવી સંગ્રહવૃત્તિ તે મેં કયાંય જોઈ નથી.”
સેનાને રત્નજડિત બળદ ધરાવનાર એ માનવીનું નામ હતું મમણશેઠ.
આ કથા કહે છે કે મમણશેઠે જીવનમાં ભેગ-વિલાસ કર્યા હતા. એનું જીવન તદ્દન સાદું હતું. પરંતુ સંગ્રહવૃત્તિને કારણે એને નરકાવાસના અગણિત દુઃખ સહન કરવા પડ્યા.
પરિગ્રહ એ સઘળા અનર્થોનું મૂળ છે. સજીવ પ્રાણી કે નિર્જીવ વરતુ પરિગ્રહ કરનાર અથવા એમ કરવામાં અન્યને સંમતિ આપનાર કદીય દુઃખમાંથી છુટી શક્તા નથી. પરિગ્રહ એ અશાંતિનું મૂળ છે, એટલું જ નહિ પણ અનાવશ્યક સંગ્રહ સામાજિક અપરાધ ગણાય છે. ભગવાન મહાવીરે તો તેલ, ઘી, ગોળને જ નહિ પરંતુ પિતાના વચનમાં શ્રદ્ધા રાખનારને તે દરિયાઈ મીઠાને સંચય કરવાની પણ મનાઈ કરી છે.
પરંતુ આજે હકીકતમાં તે દરેક ક્ષેત્રમાં પરિગ્રહ આપણે માપદંડ બને જોવામાં આવે છે. લક્ષ્મીના પલ્લામાં ધર્મ તોળાય છે. ત્યાગ, સંયમ કે ન્યાયપાર્જિત દ્રવ્યને બદલે લક્ષ્મી જ આપણા મૂલ્યાંકનને માપદંડ બની ગઈ છે. શ્રીમંતાઈ પર સેવાનું મૂલ્ય અંકાય છે. પૈસે અને પ્રશંસા ધર્મની ભાવનાને ઘેરી વળ્યા છે.
આજે સૌથી મોટી જરૂર તે અપરિગ્રહના રેપને અંતરમાં વાવીને જીવનમાં ઉગાડવાની છે.
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
