Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લાવવાના તને ઉપદેશ ધર્મ આપે છે. આમ સંપ્રદાયનું સ્વરૂપ એ બાહ્ય છે. એટલે કે સંપ્રદાયે છતાં આ ધર્મના અનુયાયીઓ જ પરસ્પર લડતા બાહ્ય આચરણ ઉપર જ ભાર મૂકે છે. અંદરના જોવામાં આવે છે. ભલે આપણે રેજ ગાઈએ કે આચરણ ઉપર નહિ. કઈ પણ સંપ્રદાયના અનુ
મજહબ નહીં સીખાતા આપસ મેં બેર રખના.” યાયીઓ બહારથી જેને સંપ્રદાયનું ચુસ્તપણે પાલન પરંતુ ઝઘડે કરવાને અવસર કઈ પણ ધર્મના કરનાર અર્થાત્ સંપ્રદાયના બાહા આચરણને પૂરેપૂરે કહેવાતા અનુયાયીઓ ચૂકતા નથી. આપણે આ પાળનાર વ્યક્તિ હોય એને સાચો ધામિક કહે છે. બાબતને વિચાર કરીએ તે જણાશે કે ધર્મનું કપાળમાં સુંદર તિલક કરી રેજ હવેલીએ જઈ સ્વરૂપ એક હેવા છતાં મનુષ્ય પોતાના મનની દર્શન કરી તથા ઘરમાં નિયમિત પૂજા પાઠ કરી સંકુચિતતાને વિકૃત કરે છે. એટલે સંપ્રદાય ઊભા વેપાર કરનાર વેપારીને યા અન્ય કોઈ વ્યક્તિને થાય છે.
તે વૈષ્ણવ સંપ્રદાયના અનુયાયીઓ સાચો વૈષ્ણવ પ્રાચીન સમયમાં યુરોપના દેશોમાં ઈસાઈ– કહેશે. પછી ભલે એ એના જંદા વ્યવહારમાં ધર્મને ફેલા ખૂબ થયે. સાથે જ કેથેલિક અને અને વેપારમાં ગમે એટલી છેતરપીંડી કરતા હોય, પ્રોટેસ્ટ વચ્ચે લડાઈઓ પણ પુષ્કળ થઈ. તે જ રીતે રજ નિયમિત દેરાસરમાં જનાર અને આ ઝઘડો અહિંસાના મૂળ ઉપદેશક ઈસુના આ અને મૂર્તિપૂજક હોય તે તીર્થકર ભગવાનની અનુયાયીઓમાં આજ દિન સુધી ચાલુ છે. એજ મૂર્તિની પૂજા કરનાર એ ચુસ્ત ધાર્મિક જેવા રીતે જોઈએ તે આપણા દેશમાં હિન્દુઓના ગણશે. આ સ્થિતિ એકાદ ધર્મની નથી પણ સંપ્રદાયેના પરસ્પર ઝઘડા, વૈષ્ણવ અને એમાં જગતના બધા ધર્મોની છે. એનું કારણ છે હ્મ પણ એમના જુદા જુદા સંપ્રદાય, શૈવે અને આચરણ પાળવું અથવા કરવું એ સરળ છે. અને એમના જુદા જુદા સંપ્રદાયે જેમાં કેટલાએક ચાલુ આવા સરળ આચરણથી ધાર્મિક કહેવડાવવાનું છે, જ્યારે બીજા કેટલાએક નષ્ટ પણ થતા બિરુદ મળતું હોય તે એ લેવા પ્રત્યેક વ્યક્તિ જાય છે. નવા સંપ્રદાયે પણ ઉત્પન્ન થતા જાય તૈયાર છે. આમ સંપ્રદાયનું સ્વરૂપ જ બાહ્ય આચછે. આમ છતાં આટલા જૂના અને નવા સંપ્રદાયો રણ ઉપર આધારિત છે. અંદરના આચરણ ઉપર વધવા સાથે લેકેમાં ધર્મ પાલનની ભાવના–સાચા ઉપર આધારિત હોય તે આટલા સંપ્રદાયે વધે ધર્મને પાળવાની ભાવના બહુ ઓછા પ્રમાણમાં નહિ. અને આટલા બધા ધાર્મિક ઝઘડા થાય જોવામાં આવે છે.
પણ નહિ. આપણે જરા એક ઊંડા ઊતરીને નિરીક્ષણ વસ્તુતઃ મનુષ્ય એ બીજા પ્રાણીઓ કરતાં કરીશું તે જણાશે કે સામાન્યતઃ કેને સાચા અત્યન્ત વધારે પડતે સ્વાથી છે. એટલે જ્યાં એને ધર્મ કરતાં એ પળાય છે એમ દેખાડવાના બાહ્ય સ્વાર્થ સધાતું હોય ત્યાં એ બધી વાતને બાજુએ આચરણ અર્થાત્ એની બાહ્ય વિધિઓમાં વધારે મૂકી એ બાહ્યાચાર પાળવા તૈયાર થાય છે. આપણે રસ છે. ધર્મમાં રસ ઘણા છેડાઓને છે. આ ત્યાં ધાર્મિક જગતમાં સંન્યાસીઓનું બહુમાન સંપ્રદાય એ જ ધર્મને નષ્ટ કરનાર અર્થાત્ સાચા હતું એટલે કેટલાક માણસો જેમને કામ નહોતું ધર્મને નાશ કરનાર એવું ધર્મનું બાહ્ય અંગ છે. કરવું એવા બેકાર સંન્યાસીઓ થયા. જેમનામાં ભક્ત નરસિંહ મહેતાએ વર્ણવેલ સા વૈષ્ણવજન સંસાર પ્રત્યેના વૈરાગ્યને છાંટો પણ ન હતું એવા મળ દુર્લભ છે. પરંતુ કપાળમાં તથા અન્ય સંન્યાસીઓનું લશ્કર ઊભું થયું. અને એમાં પણ અંગમાં વૈષ્ણવ ધર્મનાં ચિહ્ન ધારણ કરનાર જુદા એટલા બધા સંપ્રદાય થઈ ગયા કે આ વૈરાગ્યને જુદા સંપ્રદાયના વૈષ્ણવ અનુયાયીઓ ઘણું છે. આમ વરેલા અને સર્વધર્મ સમભાવને ઉપદેશ આપ
૨૧૨
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531793 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 10 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 60 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |