Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અર્ધાંગના
આજથી લગભગ ૧૨૦૦ વર્ષો પહેલાં બનેલા પ્રસંગની આ એક સત્ય કહાણી છે. શ્રી શકરાચાર્યના જન્મ ઈ. સ. ૭૮૮માં એક બ્રાહ્મણ કુટુંબમાં થયા હતા. સાત વર્ષની વયે પિતા શિવગુરુ મૃત્યુ પામ્યા. એમની માતા આમ્મા અસાધારણ પ્રતિભા સ`પન્ન જાજવલ્યમાન નારી હતા અને પતિની ગેરહાજરીમાં બાળકને શાસ્ત્રોભ્યાસ કરવાની જવાબદારી પોતે ઉપાડી લીધી. પુત્રની બુદ્ધિ અલૌકિક હતી અને
માત્ર સાળ વર્ષની ઉંમરે શંકરાચાય શાસ્ત્રોમાં પારંગત બની ગયા. ગીતા, ઉપનિષદો અને બ્રહ્મસૂત્ર જેવા ગહન વિષયા પર ટીકા લખવાનું
શરૂ કર્યુ.
બાલ્યવયે જ પુત્રે સંસાર છેાડી સન્યાસ ધારણ કરવાની ઈચ્છા બતાવી, પણ માતાને સતાન અને પરિવારમાં એક જ પુત્ર હતા. પુત્ર સંન્યાસી થઇ જાય તો મૃત્યુ બાદ તેના દેહના અગ્નિસંસ્કાર કોણ કરે ? સન્યાસીથી તેા અગ્નિ સંસ્કારની ક્રિયા થઈ શકે નહિ. માતાની સાથે પુત્ર એક દિવસે નદીએ સ્નાન કર્યા ગયા. શકરો નદીમાં ડૂબકી મારી અને પાસે જ કાંઠા પર માતા કપડાં ધાઇ રહ્યાં હતાં. એવામાં તે નદીમાં મગરે શકરના પગ પકડયા અને ખૂમ પાડી કહ્યું : માતાજી ! મગર મને પાણીમાં ઊડે ખેંચી લઇ જાય છે, હવે મારે અતકાળ નજીક છે. સંન્યાસી તરીકે મરણ પામુ` એ માટે અપથ ( મરણુ સમીપ હાય ત્યારે લેવાતા સંન્યાસ ) સન્યાસ લેવાની મને અનુમતિ
6
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લે. મનસુખલાલ તા. મહેતા આપો. ' વાત્સલ્યમયી માતાનું હૃદય કંપી ઊડ્યું અને સંન્યાસ માટે અનુમતિ આપી. એ વખતે જ શકર નદીમાંથી સામાન્ય સન્યાસીની માફક બહાર નિકળ્યા અને પછી હિમાલયમાં બદરીનાથના આશ્રમમાં સ્વામી ગોવિંદપાદની પાસે દીક્ષા લીધી. પછી તેા તત્ત્વજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં વાદવિવાદ કરી એક પછી એક આચાય પર શંકરે વિજય મેળવ્યેા અને સમગ્ર ભારતમાં તેમણે વિજય યાત્રા કરી.
માહિષ્મતીના રાજદરબારમાં એ વખતે પ્રધાન પતિ શ્રી મંડનમિશ્ર હતા. એમનું
જ્ઞાન ઉચ્ચ કોટિનું હતું અને તેમના સંપ્રદાયમાં તેએ દેવગુરુ બૃહસ્પતિના નામે ઓળખાતા હતા.
તે
કમીમાંસાની ધર્મશાખાના શિક્ષણ સંસ્કારને ચુસ્તપણે વરેલા હેાવાથી, સન્યાસીએ પ્રત્યે તેમના હૃદયમાં તીવ્ર દ્વેષ હતા. મંડનમિશ્રના પત્ની ભારતીદેવી સાક્ષાત્ સરસ્વતી સમાન હતા. માલ્યવયે જ તેણે સર્વ શાસ્ત્રનુ અધ્યયન કરી લીધું હતું. પતિપત્નીનું સમાન જોડુ હતુ, વિદ્વાનપતિની વિદુષી પત્ની તરીકે એ યુગમાં તેણે સરસ નામના મેળવી હતી અને પછી તો એ નામનાને સાક પણ કરી બતાવી.
શકરાચાર્ય અદ્ભુતમા ને વિજયી બનાવવા માટે મંડનમિશ્ર પર વિજય મેળવવાના નિશ્ચય કર્યાં અને તે ઉદ્દેશથી માહિષ્મતી આવ્યા. પ્રાતઃ કાળે નિત્યકમથી પરવારી મધ્યાહ્નકાળે મંડનમિશ્રનુ' નિવાસસ્થાન શોધતાં તેએ ગામમાં નીકળી પડ્યા. માર્ગમાં મડનમિશ્રના
૧. મધ્યપ્રદેશનું મહેશ્વર અગર ઇન્દર નજીકના માન્યાતા જે નર્મદા કિનારે આવેલ છે તેને સંશાધકા પ્રાચીન માહિષ્મતીનુ સ્થાન માને છે. મડનમિશ્રા જન્મ તા બિહારમાં રાજગૃહીનગરીમાં થથ્થા હતા, પણ પાછળથી મૂળવતનમાંથી સ્થળાન્તર કરીને મડનમિત્રે પત્ની સાથે માહિષ્મતીમાં વાસ કર્યા હતા. શ્રી કનૈયાલાલ મુનશી માહિષ્મતીનગરી હાલના ભરૂચ પાસે હેવાનુ માનતા હતા.
અગના
For Private And Personal Use Only
૧૩
| SR No. | 531790 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 22 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |