Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અ ક ,
પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકા. પિતે કાર્યરુચિ થઈ કાર્ય કરવા પ્રવ-પુરુષાર્થ કરે અને શુદ્ધ પુષ્ટ નિમિત્ત કારણને વિધિપૂર્વક આશ્રય કરતે રહી, ઉપાદાનને ઉપાદાન કારણ પણે પ્રગટાવતે જાય તે કાર્યસિદ્ધિ થાય; નિમિત્ત અને ઉપાદાનના સહકાર-સોગથી જ કાર્ય નીપજે. ઉપાદાન ઉપાદાન પરિણતિ નિજ વસ્તુની રે, પણ કારણ નિમિત્ત આધીન પુષ્ટ અપષ્ટ દુવિધ તે ઉપદિ રે, ગ્રાહક વિધિ આધીન–મુનિસુવ્રત, ઉપાદાન આતમા સહી રે, પુષ્ટાલંબન દેવજિનવર પૂજ; ઉપાદાન કારણપણે રે, પ્રગટ કરે પ્રભુ સેવા–જિન શ્રી સંભવ. શ્રી દેવચંદ્રજી.
દાખલા તરીકે ઘડો બનાવવામાં માટી છે તે ઉપાદાન છે, પણ દંડ, ચક વગેરે નિમિત્ત ન મળે તો તે એની મેળે ઉપાદાન કારણ પણે પરિણમે નહિં અને માટીમાંથી ઘડે કદી પણ બને નહિં. તેમ જીવન નિજ સવાગત ધર્મ તે ઉપાદાન છે. નિજ સત્તાએ સર્વ જીવ સિદ્ધ સમા છે, પણ તે શક્તિથી છે. ઉપાદાનની વ્યકિત માટે–પ્રગટપણે માટે અથત ઉપાદાન ઉપાદાન કારણપણે પરિણમે તે માટે તે નિમિત્ત કારણની અવશ્ય જરૂર છે. જેનામાં શુદ્ધ આત્મારૂપ ઉપાદાન પ્રગટયું છે. એવા જિન ભગવાનરૂપ પુષ્ટ નિમિત્ત કારણ વિધિપૂર્વક ન સેવે તે અનંતકાળે પણ કદી સિદ્ધિ થાય નહિં, ઉપાદાન પ્રગટે નહિં તેમજ ઉપાદાનનું ભલું કરી માત્ર નિમિત્ત સેગ્યાથી પણ કાર્યસિદ્ધિ થાય નહિં, બનેના સહકારથી જ સિદ્ધિ નીપજે પણ ઉપાદાનનું નામ લઈ જે એ નિમિત્ત છોડી દીએ. તેઓ ન સિદ્ધિ પામતા નથી ને ભ્રાંતિમાં ભૂલા ભમે છે. આ અચલ સિદ્ધાંત જ્ઞાની પુરુષોએ કહ્યો છે. સદ્દગુસ્ની આજ્ઞા, જિનદશા એ આદિ નિમિત્ત કારણ છે, તે સેવ્યા વિના આત્મજાગ્રતિ આવે નહિં. આ અંગે પરમતત્ત્વદ્રષ્ટા શ્રી મદ્ રાજચંદ્રજીના ૮ કીર્ણ વચનામૃત છે કે
સર્વ જીવ છે સિદ્ધ સમ, જે સમજે તે થાય; સશુરુ આજ્ઞા જિનદશા, નિમિત્ત કારણમાંય. ઉપાદાનનું નામ લઈ, જે એ ત્યજે નિમિત;
પામે નહિં સિદ્ધત્વને, રહે ભ્રાંતિમાં સ્થિત. ”—શ્રી આત્મસિદ્ધિ આ ગાથાને અર્થ સ્પષ્ટ કરતાં શ્રીમદ્ સ્વયં વદે છે કે –“ સદગુરુ આજ્ઞા આદિ તે આત્મસાધનના નિમિત્તકારણ છે, અને આત્માનાં જ્ઞાનદર્શનાદિ ઉપાદાન કારણ છે; એમ શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે; તેમ ઉપાદાનનું નામ લઈ જે કઈ તે નિમિત્તને તજશે તે સિદ્ધ. પણાને નહીં પામે. અને બ્રાંતિમાં વત્ય કરશે, કેમકે સાચા નિમનના નિષેધાથે તે ઉપાદાનની વ્યાખ્યા શાસ્ત્રમાં કહી નથી, પણું ઉપાદાન અજામત રાખવાથી તારું સાચું નિમિત્ત મળ્યા છતાં કામ નહીં થાય, માટે સાચું નિમિત્ત મળે તે નિમિત્તને અવલંબીને ઉપાદાન સન્મુખ કરવું અને પુરુષાર્થ રહિત ન થવું; એ શાસ્ત્રકારે કહેલી તે વ્યાખ્યાને પરમાર્થ છે. ”
–શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી (ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531776 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 068 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |