________________
શ્રીમાનંદ
ડાર
પુસ્તક : ૬૭ ]
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર : ૧૯૭૦
धम्मो मंगलमुकि
[ 'કું : ૧૦-૧૧
अहिंसा संजमो तवो ।
ધર્મ ઉત્કૃષ્ટ મંગલ છે. અહિંસા, સયમ અને તપ-એ ધર્મ છે, માનવના સર્વ સામાન્ય ધર્મની વાતને આ ગાથા માં સમજાવવામાં આવેલ છે.
પિા. સર્વ આત્માએ સાથે પેાતાના વાસ્તવિક અભેદ્યભાવ અનુભવવાની વૃત્તિ અથવા મને જેવાં સુખદુ:ખ થાય છે એવાં જ તે તમામ જીવાને થાય છે એમ સમજી કોઈપણ પ્રાણીને ન દુભાવવાની વૃત્તિ અથવા આત્મામાં રહેલા રાગ, દ્વેષ, કામ, ક્રોધ, લેાલ, મેહ વગેરે દુર્ભાવાને નિગ્રહમાં લાવવાની વૃત્તિ એ અહિંસાનું લક્ષણ છે. જેટલે જેટલે અંશે ઉપર જણાવેલી કોઈ ગમે તે એક વૃત્તિ કેળવાય—ઘેાડી પણ કેળવાય તેટલે તેટલે અ ંશે આત્મામાં અહિંસાના શુષુ પ્રગટ થાય. બીજી રીતે વિચારીએ તા અહિંસા અને સંયમ એ બંને એક જ અથના વાહક જેવા શબ્દો છે. અહિંસા વૃત્તિ અને સયમ વૃત્તિ એ બંને વૃત્તના પરસ્પર સહચારભાવ છે—અવિનાભાવ છે. અને
