Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુભાષિત સંગ્રહ.
૧૫૭
હવે બેસને ઘડીભર સામાયિક પછી કરશું. ગુરુદેવ પાસે પછી જશું. આ મસ્ત સુગધ આવી રહી છે. શું જલ્દી છે? અર્થાત દુર્ગધીથી જે દૂર ન ભાગે અને સુગંધીથી જે પ્રમોદ ન પામે એ પણ ગીશ્વરનું લક્ષણ છે.
સ્ત્રીનું અદભૂત રૂપ જોઈ જે મોહ ન પામે, જે ન રાચે ન માગે, અરે ! જેને મેહ ન થાય, વિકાર ન જાગે અને મરેલું ગંધાતું સડેલું કૂતરું જોઈ તેના ઉપર વિષ, ક્રોધ કે અભાવ ન જાગે. અરે ! કૂતરાની ખોપરી તૂટી ગઈ હોય, અખના ડોળા બહાર નીકળી પડ્યા હોય. મુખની આકૃતિ બિહામણી અને ભયંકર બની ગઈ હોય, ટાંટીયા લાંબા થઈ ગયા હોય; છતાં જેના ઉપર લગારે દેષ કે અભાવ, અપ્રીતિ અને અરુચિ ન થાય અર્થાત ગમે તેવી રૂ૫સંપન્ન નવયુવાન સ્ત્રી જોઈને જેને રાગ ન થાય અને સડેલું દુર્ગધ મારતું કતરુ જોઈ દેષ ન જાગે. એમાં માધ્યસ્થવૃત્તિ રાખે, એમાં સમભાવ રાખેઆવા ગુણવડે અલંકૃત યોગીશ્વર, કોઈ અદ્દભૂત અપૂર્વ એવા યોગીશ્વર વિજયવંતા વતે છે. ' અર્થાત જે આક્રોશથી દુભાતા નથી, અને પ્રશંસા સ્તુતિથી આનંદ પામતા નથી, દુર્ગધીથી પીડા પામતા નથી અને સુગંધીથી પ્રમુદિત નથી થતા અને સ્ત્રીનું અદ્દભૂત રૂપ જોઈ રાગ દશા નથી પામતા અને મરેલા કતરાને જોઈ જે વિષ દશા નથી પામતા પરંતુ આવા સમયે સમભાવથી રહે છે, સમભાવમાં લીન રહે છે તેમ મહાત્મા યોગીશ્વરો અદ્ભુત અપૂર્વરૂપે વિજય પામતા વર્તે છે.
આ સુભાષિત આ ચેતનને-આત્મારામને (જીવન) ઘણું ઘણું કહી જાય છે. આ ઉત્તમ ગીરાજની દશા જેણે જડ અને ચેતનનો ભેદ જા છે તેને પ્રાપ્ત થાય છે. માત્માની વિભાવદશાનું સ્વરૂપ જેણે જાણ્યું છે અને આત્માની સ્વભાવદશા પ્રાપ્ત કરી છે તે જ આવા ઉત્તમ યોગીરાજ બની શકે છે.
હે ચેતન તં વિચાર કે તારામાં આમાંના કયા ગુણો આવ્યા છે? કયા બાકી છે? તારા સ્વ અને પરના ભેદ ક્યારે મટશે તે વિચારજે.
જીવને બધી દશા પ્રાપ્ત થવી સુલભ છે કિન્તુ સમભાવદશા પ્રાપ્ત થવી જ દુર્લભ છે. એટલા જ માટે અધ્યાત્મકલ્પદ્રુમમાં પરમયોગીરાજ શ્રી મુનિસુંદરસૂરિજી કયે છે કે
जानन्ति कामानिखिलान् ससंज्ञा, अर्थ नराः केऽपि च केऽपि धर्मम् ।
जैनं च केचिद् गुरुदेवशुद्धं, केचित् शिवं केऽपि च केऽपि साम्यम् ॥ ભાવાર્થ-જેમને સંજ્ઞા છે તે દરેક જીવો કામને-ઈદ્રિયોના વિષયોને જાણે છે, તેમાંથી થોડા ધનપ્રાપ્તિને જાણે છે; તેમાંથાયે થેડા ધર્મતત્વને ઓળખે છે, તેમાંથી થોડા જૈનધર્મને જાણે છે; તેમાંથી છે. શુદ્ધદેવગુરુને જાણે છે, તેમાંથી થોડા મેક્ષને ઓળખે છે અને તેમાંથી થોડા સમભાવ-સમતાને ઓળખે છે.
ખરેખર આ વસ્તુ બહુ વિચારણા માંગે છે. જીવને સમભાવદશા પ્રાપ્ત થવી સહજ કે સરલ નથી.
સમભાવ રાખ, શાંતિ રાખે, સમતા રાખે આવું પ્રબોધનારા ઘણા મળે છે “જોશે હિત્યન” સુલભ છે. ખૂદ ચિદાનંદજી મહારાજ જેવા મસ્ત યોગીરાજને પણ મુક્તકંઠે કહેવું પડ્યું “અવધુ નિરપક્ષ વિરલા કેઈ, દેખા જગ સહુ જોઈ અવધુ નિરપક્ષ વિરલા કોઈ”
મહામંગલકારી અપૂર્વ એવું આત્મસ્વરૂપ યથાર્થ રીતે સમજયા સિવાય સાચી સમભાવદશાસમતા જીવને પ્રાપ્ત થવી દુર્લભ છે.
ચારિત્ર વિનાનું જ્ઞાન કેવું છે? सुयनाणम्मि वि जीवो वय॒तो सो न पाउणइ मोक्खं । जो दव-संयममइए, जोगे न चइए वोढुं जे ॥
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531604 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 051 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1953 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |