Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
BRRRESTSTSTERESTRESSESSM
સુભાષિત સંગ્રહ SAURER લેખક–સુધાકર. UTUBE
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૨૮ થી શરૂ) [ આપણા ધર્મગ્રંથે અને આગમ ગ્રંથમાં વિપુલ પ્રમાણમાં સુભાષિતેનો સંગ્રહ છે. સુભાષિતાને અર્થ જ એ કે ટૂંકામાં ઘણું કહેવું. એ પઘમાં હોય અને ગધમાં હોય. એમાં વાણીની મીઠાશ, રસનું માધુર્ય અને વૈવિધ્યનો ખજાને ભર્યો હોય છે. ગમે તે ધમને, ગમે તે સમાજનો કે ગમે તે દેશને માનવી આ સુભાષિત વાંચી આનંદ અનુભવે છે અને બેધ લઈ શકે છે. આ મથાળા નીચે અવારનવાર થોડાં થોડાં સુભાષિત આપવાની ઇચ્છા છે. સુજ્ઞ વાંચકે હંસાક્ષીન્યાયે રસાસ્વાદ અનુભવી આત્માનંદની પ્રસાદી પામે એ જ શુભેચ્છા. ] આ દુનિયામાં મહાપુરુષ થવું સર્વને ગમે છે પરંતુ મહાપુરુષનું લક્ષણ કેવું છે તે વાંચે.
या परवादे मूकः, परनारीवक्त्रवीक्षणेऽप्यन्धः।
पंगुः परधनहरणे, स जयति लोके महापुरुषः॥ ભાવાર્થ-જે બીજાના અવર્ણવાદ બોલવામાં મૂંગા છે, જે પરવારીને વિકારી નેત્રથી જોવામાં આંધળા છે; અને જે અન્યનું ધન હરણ કરવામાં પાંગળા છે; તે મહાપુરુષ લેકમાં સદા ય જય પામે છે.
જેમ મહાપુરૂનું લક્ષણ એક જ શ્લેકમાં કવિએ યોગ્ય રીતે રજૂ કર્યું છે તેમ ગીશ્વર કોણ હેય? તેમનાં લક્ષણ શું તેને પણ એક જ શ્લોકમાં બહુ જ સુંદર રીતે દર્શાવ્યું છે–વાંચે.
आक्रोशेन न दुयते न च चटुप्रोक्त्या समानंद्यते,
दुर्गन्धेन न बाध्यते न च सदा मोदेन संप्रीयते । स्त्रीरूपेण न रज्यते न च मृतश्चानेन विद्वेष्यते,
माध्यस्थेन विराजितो विजयते कोप्येष योगीश्वरः ॥ ભાવાર્થ-જે અન્ય જનના ક્રોધયુક્ત કટુવચને સાંભળી દુભાય નહિં; ગમે તેવા હેવથી, ક્રોધથી કે ઇર્ષાથી સામો માણસ જૂઠા આક્ષેપ કરે, કટુ વાફપ્રહારો કરે છતાંયે જેના રૂવાંડામાંયે લગારે દેવ, ઇર્ષ્યા કે ક્રોધને અંશ સરખોયે ન જાગે પરંતુ પૂર્ણ સમભાવથી હસતે મોઢે મૌનપણે આક્ષેપની-કટુ વચનામૃત(?)ની વરસતી ઝડીને ઝીલી યે અને સામો માણસ ખુશામતથી ગમે તેવી પ્રશંસા કરે, ગમે તેટલી સ્તુતિ કરે, ગમે તેટલી વાહ-વાહ-જય-જય બોલે છતાં ય લગારે પ્રમુકિત-આનંદિત ન થાય. બીજાની પાસેથી પિતાની સ્તુતિ સાંભળી લગારે હર્ષિત ન થાય અર્થાત્ બીજાની કટુ વાણી સાંભળી દુભાય નહિ અને બીજાની મીઠી વાણી સાંભળી રાજી ન થાય એ પણ યોગીશ્વરનું લક્ષણ છે અને એટલા જ માટે મહાત્મા ચિદાનંદજી પણ કથે છે –
“નિંદા સ્તુતિ શ્રવણ સુણીને, હરખ શોક નવિ આણે,
તે જગમાં ગીર પૂરા, નિત ચઢતે ગુણઠાણે. ” દુધથી જે પીડા ન પામે–અર્થાત ગમે તેવા દુર્ગધસ્થાનમાં ગયા હોય તે નાક અને ઓ ન મચકોડ, આસન લગાવી ધ્યાનમાં બેઠા હોય કે એકાંતશાંતિના સ્થાનમાં સામાયિકમાં બેઠા હોય ત્યાં અકસ્માત દુર્ગધી આવે તે લગારે ઊંચનીચે ન થાય. નાકે કે મોઢે ન . કયાં બેઠે અહીં? આ દુર્ગધે તે માથું ફાડી નાંખ્યું એવું ન થાય અને ગુલાબ, માલતી, ચંબેલી, ચંદન કે ચંપાની સુગંધીથી જે આનંદિત–પ્રમુદિત ન બને.
[ ૧૫૬ ]e.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531604 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 051 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1953 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |