Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ભાવાર્થ-કેવલ સુતજ્ઞાનમાં વર્તતે જીવ મેક્ષ નથી પામતો કારણ કે તે તપ-સંયમાત્મક યોગેનું વહન કરી શકતા નથી.
આ જ વસ્તુના રપષ્ટીકરણમાં કહ્યું છે કે
“ માગને જાણનાર માનવી આદિ જાણેલા માર્ગે ચાલે નહિં-ચાલવાની ક્રિયા ન કરે તે ઇષ્ટ સ્થાને કદીયે પહોંચી શકતા નથી.”
કુશલ ખલાસી હેય, સુંદર વહાણ હેય કિન્તુ એ વહાણને ઇષ્ટ દિશાએ લઈ જનાર પવન ન હોય તે એ વહાણ અને ખલાસી શું કરે ? ખલાસી રસ્તાને જાણકાર છે પણ અનુકુળ ક્રિયાનું સાધન ન હોવાથી તે લાચાર છે. એટલા જ માટે કહ્યું છે કે –
जह छेय लद्धनिजामओवि वाणियगइच्छियं भूमि । वाएण विणा पोओ न चइए म हणणवंतरि ॥१॥ तह नाणलद्धनिजामओऽवि सिद्धि अ वसहि न पाउणइ । निउणोऽवि जीवपोओ तवसंजममारुयविहूणो ॥ २॥ संसारसागराओ उच्छुड्डो मा पुणो निबुडेजा।
चरणगुणविप्पहूणो बुड्डसु बहुं पि जाणंतो ॥३॥ ભાવાર્થ-કુશળ ખલાસીવાળું વહાણ અનુકૂળ પવન વિના મહાસમુદ્ર તરીને વ્યાપારીની ઈષ્ટ ગરીએ નથી પહોંચતું તેવી જ રીતે છવરૂપી વહાણ, જ્ઞાનરૂપી ખલાસી યુક્ત હોવા છતાંયે તપ અને સંયમાદરૂપ વાયુ રહિત હોવાથી મોક્ષભૂમિએ પહોંચતું નથી. હે મહાનુભાવ ચેતના મહાકષ્ટથી જિનેશ્વરના ધર્મયુક્ત માનવ દેહ પામ્યો છે. સંસારસાગરને કાંઠે આવ્યો છે તે હું જાણકાર છું એમ માની ચરણ-કરણાદિ ગુણ રહિત થઈને બૂડતો નહિ. | અર્થાત ગમે તે નાની થવા છતાં અહિં તું ચરણકરણદિગુણથી રહિત છે તો તને પ્રેક્ષમુક્તિની પ્રાપ્તિ નહિં થાય.
પરમ મંગલમય આત્મધર્મ જાણનાર હે ચેતન ! તું પ્રમાદ ન કરતે. શુદ્ધ જ્ઞાન અને શુદ્ધ ક્રયાની ઉપાસના-આરાધના કરી તારો મંગલ માગ" વિધરહિત કરજે. ચારિત્ર વિનાના જ્ઞાનને વળી કહે છે –
सुबहुंपि सुयमहियं किं काहिती चरणविप्पहुणस्स ।
अंधस्स जह पलित्ता दीवसयसहस्सकोडीवि ॥ ભાવાર્થ-બહુ જ સારી રીતે ઘણું જ્ઞાન ભણ્ય હેય પણ ચારિત્ર રહિતનું તે જ્ઞાન અજ્ઞાનરૂપ જ છે; જેમ કે આંધળા મનુષ્યની સામે ગમે તેવા તેજસ્વી હજારો દીવા-કરોડો દીવા નકામા છે તેમ ચારિત્ર રહિત જ્ઞાનીનું જ્ઞાન પણ તેને કાંઈ લાભપ્રદ થતું નથી.
અર્થાત સાચો આત્મજ્ઞાની કદીયે ફળ રહિત હોતે જ નથી અને “જ્ઞાનય ૐ વિરતિ” કહ્યું છે, માટે જ્ઞાનને સફલ કરવું હોય તો વિરતિ-સંયમ, તપ વગેરે જોઇશે જ.
વળી પણ કહ્યું છે કે“અધિળા પાસે જેમ દીવા નકામા છે તેમ ચારિત્ર રહિત જ્ઞાનીનું જ્ઞાન અજ્ઞાનરૂપ છે.”
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531604 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 051 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1953 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |