________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૧૬
www.kobatirth.org
( ૩૪ )
મૃત્યુ-Death.
અરે ભાળા ભાઈ! તું શું મરણથી ડરે છે ? અરે ભાઈ! ડરનાર માણસને શું જમરાજા છેડી દે છે ? યાત એમ છે કે જમરાજા ન જન્મેલાને કદી પકડતા નથી, માટે જન્મ ન થાય તે માટે પ્રયત્ન કર્
આ દુનિયામાં, આ જીવનમાં અત્યારના સયાગામાં જો એક વાત ચાક્કસ હેાય તે તે મરવાની છે. માટા માંધાતા હાય કે મોટા દેશી રાજ્યને દિવાન હાય, તાલીમબાજ હાય કે ગામા હૈાય, દરાજ સે। બેઠક કરનારા ડેાય કે પચીશ દંડ કરનાર હાય, પશુ એક દિવસ તેને મરવાનુ છે એ નિર્ણિત વાત છે. ત્યારે આવી ચેાસ વાત ડાય, જરૂર હાહાર હાય, તેા પછી એનાથી ડરવુ કેમ આજે? એ વાત પાલવે કેમ ? અને ડરવાથી યમરાન કાંઈ છેડી દે છે ? એ ગરીબ કે ગભરૢ જાણીને કાને જતા કરનાર છે ? એણે નમનારને કે ડરનારને, બ્હાવરા બનનારને કે પગે પડનારને-કાઈને ક્યા છે ? એ છેડે એવુ બને એવી જરા પણ આસા છે? ત્યારે નકામા મરણના નામથી ડરીને અરધા શું કામ થયું ?
હા, મરણુથી ડરતુ હુ એ જેટલું જરૂરી છે, તેટલુ' જ મરણ ઇચ્છવુ નહિ એ પણ જરૂરી છે. મરવાની હૅાંશ શા માટે કરવી ? ત્યાં કઈ જગ્યાએ તમારા માટે છત્રીપલંગ ઢાળી રાખ્યા છે? અને કયે સ્થાને તમારી રાહ જોઇને તમારું આતિથ્ય કરનાર ખડે પગે ઊભા છે? અહીં જે પાઠ મળ્યેા હાય તે ખરાખર ભજવવા અને યમરાજ આવે ત્યારે આનંદપૂર્વક વગર વાંધાઓૢ વગર સ'કાચે ચાલ્યા જવું, બાકી અહીંથી છૂટકા થાય તા આ બલામાંથી છુટીએ એવું કદી ઇચ્છવું નિહ. અને જળુ ચેાક્કસ છે માટે હંમેશ તેને માટે તૈયાર રહેવુ. અહીંના હિસા। એવી રીતે ગાઠવવા કે તી વખતે ડચકાં ખાવા ન પડે. ક્રમે કરીને જીવ ન જાય એવા અહીંને અધ્યા
मेष किं मूढ ! भीतं मुञ्चति किं यमः !
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ
સન થઈ જવા જોઈએ. આ ત્રણ વાત ધ્યાનમાં રહે-મરણથી ડરવું નહિ, મરણુ ખ્રુવું નહિ અને મરણુ માટે તૈયાર રહેવું. તા મરણુના આખા ડ ંખ નીકળી જાય અને મરણને ભય નીકળી જાય એટલે બાજી અરધા અરધ જીતી જવાય છે.
For Private And Personal Use Only
બાકી જમરાજ ( મરણુતા રાજા ) વગર જન્મેલાને ગ્રહણ કરતા નથી. નામ તેનેા નાશ થાય છે, પણ એવું કરવામાં આવે ! જન્મને ફેરા જ મટી કે અળસાઇ જાય તે પછી જમરાજનું કાંઇ ચાલે નહિ. ત્યારે જમરાજા ઉપર વિજય મેળવવા હાય, એના ડારામાંથી મુક્તિ મેળવવી હાય, એના અધિ કારની બહાર જવુ હાય તા એક રસ્તે છે: એવી પ્રવૃત્તિ કરવી કે ફરીવાર જન્મમરણના ફેરામાં જ આવવાનું ન થાય, આખા ના જન્મ જ ન આવે તા જમરાજના સપાટામાંથી બચી જવાય, જમરાજા કાઇને છેડતા નથી, એને ડર રાખવાથી પશુ એ બચાવી લેતા નથી, પશુ નહિ જન્મેલા ઉપર તેના જરા સરખા પણુ દોર ચાલતા નથી. એટલે જમ રાજથી ખચવાનેા ઉપાય જન્મવા ઉપર છીણી મૂકવાથી જ પ્રાપ્ત થાય તેમ છે. જન્મના ફેરા ટાળવા હાય તા ચેતનના મૂળ ગુરુને ખહલાવવા જોઇએ, અહિંસા સયમ તે તપમાં રત થઇ જવુ જોઈએ, પરભાવરમણુતા દૂર કરવી જોઇએ, પરિણતિની નિમતા કરવી જોઇએ, અંતરના પ્રેમથી સદ્ગુણી જીવન ગાળવુ ોષ્ટએ, વૈરિવરાધનેા ત્યાગ કરવા અને મનના નિર'કુશ ફ્રાંદાઓ ઉપર કાબૂ લાવવે જોઇએ, ઇંદ્રિય પર સંયમથી, દેહદમનથી, મન પર અંકુશથી અને આત્મગુણમાં એકતાન જગાવવાથી જન્મમરણના ફેરા ટળે; માટે જો યમરાજ પર વિજય મેળવવેા હાય તો પરભાવરમણુતા દૂર કરવી, સંયમને ધરા બનાવી દેવા અને ધ્યાનધારાના રાજમાર્ગે યાગાત્થાન કરવું. જન્મના ફેરા ટળે એટલે જમરાજના દ્વાર જાય અને પછી તે। સ્વાધીનતા આવે એટલે જમરાજ પણ નમી જાય. अजातं नैव गृह्णाति, कुरु यत्नमजन्मनि ॥
સુ. ૨. ભાડાંગાર વિચાર પ્રકરણ પૃ. ૩૯ર,