Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ :
વિષને પેલીને સંતોષ તથા સુખ અનુભવનાર ખાણ થાય નહિં ત્યાં સુધી સાચી ઓળખાણ સુખ-શાંતિ આનંદસ્વરૂપ અમર આત્માને કહેવાય નહિં. અને તે સાચી ઓળખાણ ઓળખી શક્યા નથી. મનુષ્ય દેહ તથા મનુષ્ય મોહના ક્ષપશમ, ઉપશમ કે ક્ષય સિવાય જીવન સકર્મક આત્માને વિભાવ પર્યાય છે થઈ શકતી નથી. મેહની ઓળખાવેલી બધી અને તે દેહ તથા જીવન બંને કમસ્વરૂપ વસ્તુ જૂઠી છે, માટે મેહનો દાસ વિષયાહાવાથી જડાત્મક છે માટે તે ક્ષણવિનશ્વર સક્ત માનવી સાચું ઓળખી શકે નહિં તેમજ વસ્તુઓ સાથે સંબંધ ધરાવે છે. અર્થાત ક્ષણિક ઓળખાવી પણ શકે નહિં. સારી રીતે જાણી વસ્તુઓના સંબંધથી ઉત્પત્તિ વિનાશવાળો છે, શકે, જણાવી શકે ખરો પણ સાચી ઓળખાછતાં દેહાધ્યાસીપણે સતસ્વરૂપ આત્માને સાચી ણના અભાવે સાચું ફળ મેળવી શકે નહિં. રીતે ન ઓળખીને દેહને જ પ્રધાનતા આપવી અનેક પ્રકારના દેહ ધારણ કરવારૂપ વિભાવ અને કૃત્રિમ નામ, સુખ-આનંદ તથા શાંતિ પર્યાયોમાં મેહની પ્રબળ સત્તા હોવાથી તે આદિના માટે કષાય તથા વિષયને આશ્રય વિભાવ પર્યાયને આત્મા પોતાના સ્વરૂપે લે તે વસ્તુસ્થિતિનું અણજાણપણું સૂચવે ઓળખે છે જેથી દેહનાં કૃત્રિમ નામની પ્રસિદ્ધિ છે, માટે જ તે વીતરાગના સિદ્ધાંત પ્રમાણે માટે કવાયનો આશ્રય લે છે, અને દેહની પિતાને સાચી રીતે ઓળખી શક નથી. સુખ-શાંતિ માટે જડ ધર્મ સ્વરૂપ વિષયમાં જે વસ્તુ ત્રણે કાળમાં વિદ્યમાન રહે તે સત્- આસક્ત રહે છે. આત્માને પોતાને) સાચી સાચી કહેવાય છે, અને જે પ્રત્યેક ક્ષણે રીતે ઓળખ્યા સિવાય કેવળ ઇદ્ધિની કરબદલાય છે તે તાત્વિક દષ્ટિથી સાચી ન કહેવાય. વામાં આવતી ઓળખાણથી આત્માની શક્તિ જે સાચી વસ્તુ છે તે ઉત્પન્ન થતી નથી માટે તથા સ્વરૂપને હાસ થાય છે. એટલે તે વિનાશ પણ પામતી નથી. જે સુખ-શાંતિ, શક્તિથી નિર્બળ થયેલા આત્મા વસ્તુ માત્રને આનંદ, જીવન આદિ ઉત્પન્ન થતાં નથી તે અવળી જાણે છે અને અસતને પ્રધાનતા આપે વિનાશ પણ પામતાં નથી, માટે તે જ સાચાં છે છે. વીતરાગ દેવે સત વસ્તુને પ્રધાનતા આપી અને તે જ આત્મસ્વરૂપ છે. જે ઉત્પત્તિ વિનાશ છે માટે જે સત્ છે તે જ સત્ય છે, જે ક્ષણિક વાળું છે અને જેની ઉત્પત્તિ વિનાશમાં વિજાતીય વસ્તુઓ દષ્ટિગોચર થાય છે તે સતનું પરિણામ દ્રવ્યની અપેક્ષા રહે છે તે સ–સાચું નથી. છે પણ અરિથર છે માટે ખોટી છે. જ્ઞાન-દર્શન
અર્થાત આમસ્વરૂપ સુખાદિ સાચાં છે અને જીવન-સુખ-આનંદ આદિ સત્ છે અને તે પિંગલિક વસ્તુઓથી ઉત્પન્ન થવાવાળાં બનાવટી આમાના ધર્મ છે માટે તે ક્ષણિક નથી કારણ
છે; કારણ કે તે જડ વસ્તુઓના સંગથી કે તે ઉત્પત્તિ-વિનાશવાળા નથી પણ પરિણમન ઉત્પન્ન થાય છે અને વિયેગથી વિનાશ પામે સ્વભાવવાળા છે છતાં શાશ્વતા છે-નિત્ય છે માટે છે. અથવા તો સંગ દેખાવા છતાં પણ જે તે સંત છે અને તે જ આમાં છે. તે સિવાય જડાત્મક વસ્તુઓમાં પ્રત્યેક ક્ષણે પરિવર્તન
પૌગલિક વસ્તુઓ પ્રત્યેક ક્ષણે પુરાય છે અને
ગળે છે માટે ક્ષણિક છે તેથી તે અસત્ છેથવાથી સુખાદિમાં હાસ થતો જણાય છે અને છેવટે નષ્ટ થાય છે માટે તે અસત્ છે.
- અનિત્ય છે; માટે સતને સતપણે સ્વીકાર અને
અસતનો અસપણે બહિષ્કાર કરનાર આત્મા સચેતન તથા અચેતન વસ્તુઓને સર્વજ્ઞાદેવે સ્વરૂપનો સંપૂર્ણ વિકાસ સાધી અમર પદ જેવી રીતે ઓળખાવી છે તેવી જ રીતે એળ પ્રાપ્ત કરે છે. –
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531518 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 044 Ank 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1946 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |