________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
---
--
------
-
--
--
-
-
-
શ્રી ધર્મશર્માલ્યુદય મહાકાવ્ય: અનુવાદ,
[ ૧પ૩] હવેથી મા ! તુજ મુખાજ લક્ષ્મીને,
હરીશ ના હું' શશિ એમ સાધ્વીને; પ્રતીતિ દેવા નખના ઇલે કરી,
પદાઝ સ્પર્શ કુટુંબ શું વળી? ૩૮ ગતિવડે જીતતું રાજહંસ જે,
જયે પાની ધરતું વિશુદ્ધ જે; તે ચણું દેખી જલદુર્ગ ના ત્યજે
શું કષદડે યુત પદ્ય ભી ભજે? કલ સુવૃત્ત તેયે જડ ઊડ્રેસંગથી.
જંઘા ધરે એવી વિલોમતા અતિ; કે તે અનુયાયિ ય લેકને અરે !
પંચેષના બાણથી વિહ્યા કરે. ઊંચા સ્તનોના ગયુક્ત તેહના,
અંગેફેંપી કામ-વિલાસ ગેહના; ચારુ ઊં બે નવ તમે હેમના, રચેલ સ્તંભે શું વિરાજતા ઘણા !
૪૧ ૩૮. “હવેથી હે માતાજી ! હું હારા મુખકમલની લક્ષ્મીને ( શોભાને , હરીશ નહિ,” એમ જાણે તે સાધ્વીને પ્રતીતિ પમાડવા માટે, ચંદ્રમા સહકુટુંબ, નખના બહાને, હેના પદાઝને સ્પર્શી રહ્યો હોયની ! ઉદ્વેક્ષા અને અપહૃતિ.
૩૯. ગતિની લીલાથી જે રાજહંસને જીતે છે, અને જયવાંચ્છક જે વિશુદ્ધ પાની ધરાવે છે, એવું તેનું ચરણ જોઈને, જાણે ભયથી, કેષ-દંડયુક્ત પા જલદુર્ગાને છોડતું નથી ! તાત્પર્થ:જેમ કોઈ રાજા કોષ (ખજાને) અને દંડ (લશ્કર) લઈને કિલ્લામાં ભરાઈ બેસે, તેમ કોષ (પદ્મન અંદરનો ભાગ) અને દંડ (દાંડી) યુક્ત પ, જાણે પરાજયની બીકથી, જલરૂપ કિલ્લાને આશ્રય કર્યો. ઉપ્રેક્ષા અને શ્લેષ
૪૦. સુત્ત છતાં જડ ઊરૂને (સાથળને) સંગ પામવાથી તેની બે જધા એવી વિલોમતા ( વિપરીતતા અથવા રામરહિતપણું) ધારણ કરે છે, કે તે અનુયાયી જનને પણ પંચબાણના (કામદેવના) બાણથી વિવલ કરી છે. શ્લેષ અને વિરોધાભાસ.
સુવૃત્ત=સુંદર ચરિતવાળા, સારી રીતે ગોળ. જડમંદ, જાડ્યવાળા, સ્થૂલપણાથી જડતાયુક્ત. વિલોમતા=વિપરીતપણું, રોમરહિતપણું. ૪૧. ઊંચા સ્તનરૂપ દુર્ગવાળા, તેને અંગરૂપ કામ-વિલાસગૃહના, તેના બે સુંદર સાથળ, જાણે તાજા તપાવેલા સુવર્ણના રચેલા બે સ્તંભ હોય, એમ વિરાજી રહ્યા છે !-રૂપક અને પ્રેક્ષા,
For Private And Personal Use Only
