Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પરમાત્માનુ` અધિરાજ્ય
[ ૧૩૭ ]
રાજ્યની પરિણતિ અંતરથી જ થાય છે. પરમાત્માનુ અધિરાજ્ય એ સ્વનાં સ્વરૂપ છે, તે પરમ સુખનું નિવૃત્તિ-સ્થન છે, આત્મામાં જ પરમાત્માનુ અધિઅધિરાજ્ય સ્થાપિત થાય છે. આત્મામાં જ પરમાત્મા અધિરાજ્ય બને છે. આત્માને યથાથ આંતરવિકાસ થયાથી નિરાબાધ સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે અને પરમાત્માનું અધિરાજ્ય પ્રવર્તે છે. પરમાત્માનું અધિ રાજ્ય એ સુત્રહ્માના એક મહાન પરિણામ રૂપ છે. સુશ્રદ્દા । યે।ગ્ય રીતે પરિણતિ થતાં આત્માના યથેચ્છ વિકાસ થાય છે. આત્મા પરમાત્મનિાં અધિ રાજ્યનાં સિંહાસને આરૂઢ થાય છે.
પરમાત્માનું અધિરાજ્ય કેવી રીતે વધે છે અને ઈંદ્રિયાથી અદ્રશ્ય એ સ્વલ્પ જેવું રાજ્ય વૃદ્ધિ પામી કેવી રીતે અનંત બને છે એ એક અત્યંત વિચારણીય પ્રશ્ન છે. આત્મામાં પરમાત્માનું રાજ્ય થયાથી, એ અભિરાજ્ય સર્વ જીવાને અત્યંત સુખદાયી કેમ થઇ શકે છે એ અત્યંત વિચારાસ્પદ વિષય થઇ પડે છે.
પરમાત્માનાં અધિરાજ્ય સબંધી સ્થૂલ દષ્ટિએ વિચાર કરતાં, પરમાત્માનું અધિરાજ્ય એટલે શરીર, રકતાદિ એવા જ અ` નીકળી શકે પણ પરમાત્માનું અધિરાજ્ય એટલે શરીર, રકતાદિ એમ માનવુ' એ ઉપલક દૃષ્ટિએ પણ વિવેકશૂન્ય જણાય છે. સૂક્ષ્મ બુદ્ધિથી વિચારતાં, પરમામાનું અધિરાજ્ય એટલે આંતર ઇશ્વરનું અધિરાજ્ય એવા જ અશ્ નિષ્પન્ન થાય છે.
પરમાત્માનાં અધિરાજ્યથી આત્માની દિવ્યતાની ચૈત ઝળહળી ઊઠે છે સત્ય અને પરિપૂર્ણ પરમાત્માને આવિષ્કાર થાય છે. આથી પરમાત્માનું અધિરાજ્ય એ આત્માને માટે સૌથી વિશેષ આવ શ્યક છે. પરમાત્માનાં અધિરાજ્યને માધ સદાકાળ ઉપર્યુક્ત છે. તેનું મહત્ત્વ સદાકાળ એકસરખું છે. પરમાત્માના અધિરાજ્યના ઉપદેશ જનતાને પરમ કલ્યાણકારી છે.
પરમાત્માના અધિરાજ્યનુ’ મહત્ત્વ ઇસુની રગેરગમાં વ્યાપી ગયું હતું. આથી તે એને જ ઉપદેશ નિરંતર આપતો. તે આત્માનાં અધિરાજ્યનું મહત્ત્વ સૂચવવા ઉપદેશ. દરમિયાન કેટલીક વાર કહેતા કે;
"6
હે જગતના મનુષ્યા ! લેાકાને કહા કે, જે પ્રભુની તમે શેાધ કરી રહ્યા છે તે પ્રભુ વસ્તુતઃ તમારી અંદર જ છે. પ્રભુ સ્વયંભૂ છે. ખીજે શેાધ્યાથી પ્રભુની પ્રાપ્તિ નથી થતી -પ્રભુ મનુષ્યનાં પવિત્ર હૃદયમંદિરમાં છે. પ્રભુ જયાં હોય ત્યાં જ તેનુ અધિરાજ્ય હોય.”
પરમાત્માનું અધિરાજ્ય આત્મામાં જ હાય. તે અંતરાત્માથી બહાર ન હેાય. તે પરમાત્માનાં અધિ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરમાત્માનું અધિરાજ્ય એટલે કાઇ ઉચ્ચ મનેાભાવ એમ માનિસક દૃષ્ટિએ કહી શકાય. જો માનસિક ભાવ સુખમય હાય તા મનુષ્યને એક પ્રકારનું સુખ થાય છે. સુખ એ આત્માનું સત્ય વરૂપ છે. ઉચ્ચ મનેાભાવથી મનેવિકારા અને પાપયુક્ત ઈચ્છાએ ઉપશાન્ત થાય છે અને એ રીતે આત્માને સુખ મળી રહે છે. મને વિકા અને ઇચ્છાએ રૂપી અશુધ્ધિનુ ઉચ્ચ ભાવાથી નિવારણુ થતાં, મહામૂલ્ય આંતરસુખની પ્રાપ્તિ થાય છે, મનોવિકાર આદિને ઉચ્છેદ થતાં આંતર સુખરૂપી રત્નના સ્વયમેવ પ્રાદુર્ભાવ થાય છે. આંતર સુખ તેજોમય પ્રકાશરૂપે ઝળકયા કરે છે,
આત્માનું વસ્તુસ્વરૂપ દિવ્ય છે. આત્મામાં પરમાત્માનું અધિરાજ્ય સ્થાપી શકાય છે એવી શ્રધ્ધાયુક્ત માન્યતાથી, ઉચ્ચનીચને ભેદ રહેતા જ નથી. નિઃસ્પૃહ અને અનિચ્છાને કારણે, મનુષ્યને વાસ્તવિક શાન્તિ પ્રાપ્ત થતાં ખરા સુખની પરિણતિ થાય છે.
પરમાત્માનાં અધિરાજ્યની દ્રઢ શ્રધ્ધાથી, મુક્તિની પ્રાપ્તિનું કાર્ય સરલ ખતે છે. આત્મા તે જ પરમાત્મા છે. એવી માન્યતાથી જગના કર્તા કે વ્યવસ્થાપક રૂપ કે! ઈશ્વર હાવાનાં મ`તથ્યને ઉચ્છેદ થાય છે. ઈશ્વરને કર્યાં આદિ માનવાથી, આત્માની નીચતાને ભાસ થાય અને એ રીતે આત્માનુ અધઃપતન સભવે. આથી આત્માનાં અધઃપતનનાં
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531434 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1939 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |