________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
.
ઋષભ પંચાશિકા. ઉદાત્ત અલંકાર; ઉત્તરાર્ધમાં શ્લેષ અને ઉપમા. સરખા– " यस्मिन्हरप्रभृतयोऽपि हतप्रभावाः सोऽपि त्वया रतिपतिः क्षपितः क्षणेन । "
ઇત્યાદિ-શ્રી કલ્યાણ મંદિર બ્લેક. ૧૧ “જેની પાસે શિવપ્રમુખ સી છે પ્રભાવે વિહીન, એ યે તે રતિપતિ ક્ષણે સર્વથા કીધ ક્ષીણ; અગ્નિઓ જે જળથકી અહા ! નિશ્ચયે બૂઝવાય, રે ! શું તેહી દુસહ વડવાહિથી ના પીવાય ?”
મને નંદનકૃત અનુવાદ. કેવળ તુજ પ્રતિ થયા, મૃગાક્ષીઓના કટાક્ષ નિર્માની; મન્મથ નૃપયોધા જે, જગ ગર્વભંજનથી ગુમાની. ૨૬.
જગતનો ગર્વ ભાંખી નાખી જે ગર્વિષ્ઠ-ઘમંડી થયા છે, અને જે કામ-રાજાનાં હૈદ્ધા છે, એવા મૃગનયનાઓના કટાક્ષે કેવળ હારા પ્રત્યે જ નિરભિમાની થયા ! હારી આગળ જ તેને ગર્વ ગળી ગયો !
કામ રાજાનું એકછત્ર સામ્રાજ્ય અખિલ જગતમાં વ્યાપી રહ્યું છે, સર્વત્ર તેની આણ પ્રવર્તી રહી છે; કામિનીઓનાં કટાક્ષરૂપ દ્ધાઓએ કામ-સમ્રાટની અખંડ આજ્ઞા પ્રવર્તાવી રહ્યા છે; એ દ્ધાઓ જગતને ગર્વ ભાંગી નાખ્યું હઈ મદોન્મત્ત બની ગયા છે પરંતુ એક હારા પર જ તેઓને કાંઈ પ્રભાવ નહિં ચાલવાથી તેને ગર્વ ગળી ગયે, તેનું માન ઉ રી ગયું તું જ એક એને માથાને મહાપ્રતિમલ-મહાવીર મળે. પરિસંખ્યા અલંકાર; કારણ કામિનીઓના કટાક્ષથી મહાત નહિં થનાર અપવાદરૂપ (Exception) એક પ્રભુ જ છે. દ્વિતીયાધમાં રૂપક અલંકાર,
જિન પ્રવચનથી રાગ-દ્વેષની મંદતા. ગાથા ૨૭.. રાગદ્વેષ વિષમ અશ્વ, મનને દેરી જતા ઉન્માર્ગ પ્રતિક ધર્મસારથિ સ્થિતિ કરે, તુજ પ્રવચન દીઠે જ નકી. ૨૭.
મનને ઉન્માર્ગ ભણી દેરી જતા એવા રાગદ્વેષરૂપ બે વિષમ અશ્વો, છે ધમે સારથિ ! હારું પ્રવચન દીઠે, નિચે જ સ્થિતિ કરે છે; ઊભા રહે છે, થંભી જાય છે.
મનરૂ૫ રથને રાગદ્વેષરૂપ બે વિષમ-તેફાની અશ્વો ઉભાગે–આડે માર્ગે લઈ જાય છે. તે અ ભગવાનના પ્રવચનરૂપ લગામનું દર્શન થતાં જ થંભી જાય છે, અટકી જાય છે, કારણ કે તે પ્રવચનરૂપ લગામ પ્રભુરૂપ સમર્થ
For Private And Personal Use Only
