________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. પ્રથમ તાપસે હારું, પ્રથમ દર્શન થતાં નમી નીચે; બતભંગથકી મલિન, મુખરાગ છુપાયે નિચ્ચે ! ૧૯
ભાવાર્થ–પ્રથમ ઉત્પન્ન થયેલા તાપસેએ હારું પ્રથમ દર્શન થતાં, અત્યંત નીચા નમીને, પિતાને વ્રતસંગથી મલિન થયેલે મુખ પરને ભાવ ખરે ! છુપાવી દીધે.
ભગવાન રાષભદેવજીએ જ્યારે મુનિ પણું અંગીકાર કર્યું ત્યારે અનેક રાજપુરુષો તેમની સાથે દીક્ષા લઈ ચાલી નીકળ્યા હતા. પણ સાધુ જીવનની કઠેર આચરણ પાળવાના અસમર્થપણાને લઈ તેઓ તાપસવેષ ધારણ કરી પ્રથમ તાપસ બન્યા, અને પ્રભુથી અલગ વિચરવા લાગ્યા. પછી જયારે પ્રભુને કેવળજ્ઞાન ઉપયું ત્યારે તેઓ સમવસરણમાં આવી મળ્યાં, પરંતુ પિતે વ્રતભંગ કર્યો હોઈ મુખ શું બતાવવું ? એમ શરમના માર્યા નીચું જોઈ રહ્યા, અને એમ કરતાં પિતાના મુખ પર ભાવ છુપાવ્યું. આ પ્રસંગને અત્ર નિર્દેશ છે–સ્વભાવેક્તિ.
તેઓથી વિંટાયેલા , શોભા કુલપતિતણી ધરી ક્ષણ રે ? વિશાલ સ્કંધપ્રદેશે, મુલતા જટાકલાપવડે. ૨૦.
તે તાપસેથી વિંટાયલા એવા તે, વિશાલ સ્કંધપ્રદેશ પર ખુલી રહેલા કેશકલાપવડે કરીને, ક્ષણભર કુલપતિની શોભા ધારણ કરી ! તું કુલપતિ જેમ શોભી રહ્યો !
પૂર્વોક્ત તાપસ જ્યારે પ્રભુને વિંટળાઈ વળ્યા ત્યારે વિશાળ સ્કંધ પર ઝુલતી જટાવડે પ્રભુ જાણે કુલપતિ હય એમ ક્ષણભર શોભી રહ્યા. દશ હજાર શિષ્યને અધિનાયક ગુરુ કુલપતિ કહેવાય છે. નિદર્શના અલંકાર,
પ્રભુના અભુત રૂપ, ગુણ: ગાથા ૨૧-૨૨. હારું રૂપ પખંતાં, હર્ષથી જે પરિપૂર્ણ હેચ નહિં સમાન છતાં ગત મન તે, જાણે-કેવળી શું હેય નહિં ! ૨૧.
હારું રૂપ દેખીને જે હર્ષથી ભરપૂર થાય નહિ તે મન સહિત છતાં જાણે મન રહિત છે. તે શું કેવલી હોય નહિં !
ભગવાનનું અદ્ભુત રૂપ દેખીને જેનું હૃદય હર્ષથી ભરાઈ જાય નહિ, તે મનવાળા છતાં જાણે મનવિનાના છે. તે જાણે કેવલી હોય નહિ, એ ઉપહાસમાં કહ્યું છે. કેવલી ભગવાનને આત્મપ્રત્યક્ષ જ્ઞાન ઉપર્યું હોઈ તેમને મનને પ્રયોગ કરવો પડતો નથી એટલે તેઓ સમન છતાં મનરહિત
For Private And Personal Use Only
