________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ એક જ વસ્તુમાં નિત્યાનિત્ય લક્ષણ અયુક્ત નથી, કેમકે કઈ પણ સપ્રમાણુથી તેમાં વિરોધ સિદ્ધ થતો નથી. વળી પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી મેચક-મિશ્ર વર્ણવાળી વસ્તુઓમાં વિરૂદ્ધ વર્ણને વેગ પ્રગટ જોઈ શકાય છે. મોરના પિંછા પ્રમુખમાં તે પ્રગટ દેખાય છે.
ઘટપટાદિક જુદા જુદા આકારથી મિશ્ર એવા વિજ્ઞાનનું એક જ સ્વરૂપ ઈચ્છતો પ્રાજ્ઞ બૌદ્ધ સ્વાવાદને ઉત્થાપી શકે નહીં. સ્યાદ્વાદને માનતા છતાં આપને નહીં સેવવાથી તેને પ્રાજ્ઞ(પ્ર+અજ્ઞ) બહુ મૂર્ખ પણ કહ્યો. ૮.
અનેક આકારમય એક ચિત્રરૂપને પ્રમાણ સિદ્ધ પ્રરૂપતો નૈયાયિક વૈશેષિક પણ અનેકાન્તને ઉત્થાપી શકે નહિ. ૯.
સત્વ, રજો અને તમે પ્રમુખ વિરૂદ્ધ ગુણવડે મિશ્ર એવી પ્રકૃતિ ઈછતે વિદ્વવર્ય સાંખ્ય પણ સ્યાદ્વાદને ઉત્થાપી શકે નહીં. ૧૦.
હે વીતરાગ ! પરલેક, જીવ અને મોક્ષના સંબંધમાં જેની મતિ મુંઝાયેલી છે તે નાસ્તિક ચાર્વાકની સંમતિ કે અસંમતિની અમે જરૂર જ જેતા નથી; કેમકે આબાળગોપાળ પ્રસિદ્ધ એવા જીવાદિક પદાર્થને પણ તે જાણતા-માનતા નથી, તેથી તે વિચારબાહો છે. એવી રીતે પ્રતિપક્ષને નિરાસ (પરિહાર કરી) છેવટ શાસ્ત્રકાર કહે છે. ૧૧.
હે પ્રભુ! તે કારણથી તત્વજ્ઞાની પુરૂષોએ ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રૌવ્ય યુક્ત વસ્તુ જે આપે પ્રથમથી જ ઉપદેશ્ય છે તેને જ ગોરસાદિકની પેઠે સ્વીકાર્યું છે. જેમ ગેરસ દૂધ પણે વિનાશ પામી દહીંપણે ઉત્પન્ન થઈ ગેરસપણે કાયમ રહે છે તેમ દરેક વસ્તુ ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રોવ્ય યુક્ત જ હોઈ શકે છે. ૧૨.
હિત સૂચના-આ ઉપરોક્ત પ્રકાશને વિવેચનયુક્ત ધીરજથી મધ્યસ્થપણે વાંચવા-વિચારવાથી વસ્તુતત્વ સ્યાદ્વાદ યુક્ત જ હોઈ શકે છે એ અંતરમાં ખાત્રી થવાથી આપણી શ્રદ્ધા સુધરી, શુદ્ધ નિર્મલ થવા પામશે, જેથી સ્યાદ્વાદ-અનેકાન્તને સહેજે અપનાવી શકાશે. ઈતિશમ,
શરણ પ્રતિપત્તિરૂપ સત્તરમો પ્રકાશ” હે પ્રભુ! પિતાનાં કરેલાં પાપની નિંદા-ગહ અને સુકૃતની અનુમોદના કરતે હું અન્ય શરણ રહિત છતો આપના ચરણનું શરણ ગ્રહું છું. ૧.
કૃત, કારિત અને અનુદિત એવું મન, વચન અને કાયાથી થયેલું
For Private And Personal Use Only
