Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માન પ્રકારા.
આધુનિક ઈતિહાસ પ્રતિ બેદરકારી.
(લેખક છોટાલાલ મગનલાલ-શાહ- ઝુલાસણ.) થોડાક સમયથી જેનસમાજમાં પણ પુરાતનું સંશોધન થવા લાગ્યું છે. દિન પ્રતિદિન વિવિધ સાધને પ્રકાશમાં આવવા લાગ્યાં છે. આ સાધનો ઈતિહાસની ઈમારતનાં અપૂર્ણ સાધન છે. જ્યારે કે ચકોર, નિષ્પક્ષપાતી, ખંતીલો, પ્રતિભાસ પત્ત, સદાગ્રહી અને વિચારવાન જન્મ પામશે, ત્યારેજ હેની સત્ય શાસ્ત્રીય અને સુદઢ ઈતિહાસની ઈમારત ચણાશે. અધુના આપણને જે સાહિત્ય પ્રાપ્ત થાય હેને યથાસાધ્ય સંશોધન કરી કર્તવ્યપરાયણ થઈએ. અત્રે કોઈ ઐતિહાસિક તત્વનું અન્વેષણ નથી પરંતુ પ્રાચીન ઈતિહાસ સંશોધન કરવા જતાં આપણે સાંપ્રતસમયના ઇતિહાસ પ્રતિ દર્શાવતા બેદરકારી વિષે કંઈક સૂચના કરીશ.
સાંપ્રત સમય પણ અમુક સમયે ભૂતકાળ ગણાશે, તે સમયની પ્રજા પૂર્વજોને ઈતિહાસ-દર્શનની આશા રાખશે અને આશા પુર્ણ કરવાને સાહિત્ય પ્રતિ દષ્ટિ ફેકશે, તે સમયે આપણું આ આધુનીક સાહિત્ય હૈમની આશાને શું સંતોષી શકશે? કઈ કઈ આધુનિક સાક્ષર હે હકારમાં ઉત્તર આપી શકશે ? નહિ, જ્યારે સંતોષ-જનક પ્રત્યુત્તર ન આપી શકે, પ્રજાની આશા ન સંતોષી શકે, નિ:શ્વાસ વર્ષાવતી નિરાશાથી પાછી ફરે ત્યારે તે આપણુ વિષે શું ધારે ? પછી શું આપણું વિષે એમ ન ધારે, કે આપણા પૂર્વજો પ્રમાદી, એકદષ્ટિ બિંદુવાળા, રસ–હિન, અને સાહિત્યદ્યાન ખીલવવામાં અશક્તિમાન હવા જોઈએ.
ઉક્તાનુસાર કપના જરૂર તેઓ કરી શકે. કારણ દેશમાં શાંત વાતાવરણ હોય, જ્ઞાન પ્રસરાવવાના અનેક સાધન હોય, સાહિત્ય-વાટિકા ખીલી શકે તેવા અનુકુળ સંયોગો હોય, છતાં જ્યારે વારસામાં ભવિષ્યની પ્રજાને સારૂ ગ્ય ઈતિહાસ સાહિત્યમાં ન મૂકી જઈએ, ત્યારે તેઓ તેમ ક૬૫ના કરે તે શું છે? વળી અન્ય પ્રાન્ત, અન્ય ભાષા અને અન્ય કેમના સાહિત્યમાં ઈતિહાસનાં તરને યથા સ્થિત પરિશીલન કરી મૂકી ગયેલાં નિહાળે અને આપણા ઈતિહાસમાં અપર્ણતા નિહાળે ત્યારે તેઓ ઉક્ત પ્રમાણે કલ્પના બાંધે હેમાં બેટું શું?
ઉપર પ્રથમ દર્શાવ્યા પ્રમાણે હાલમાં કેટલાક સાહિત્ય પ્રેમીઓ, સ્વધર્મી ભિમાનીએ ઇતિહાસનાં-છુટાછવાયાં પુસ્તકો પ્રજી બહાર પાડેલ છે, પરંતુ હની સાથે આપણે સંગ્રહી રાખવા યોગ્ય ઇતિહાસ-ત પ્રતિ બેદરકારી દર્શાવીએ છીએ, અમૂલ્ય પ્રસંગને નિર્માલ્ય માની લઈ વિસ્મૃતિ પંથમાં છોડી દઈએ છીએ, અને કાલાંતરે તે પ્રસંગે વિરમૃત થઈ સદાને માટે ચાલ્યા જાય છે. જે પ્રસંગની
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531222 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |