Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૮
શ્રી આત્માન પ્રકાશ.
થવો જોઈએ. તેનું કારણ એ છે કે ઉક્ત બંને ગુણે પરસ્પરાવલંબી છે. તે બન્નેને અ ન્ય સંબંધ છે. જ્યાં સુધી મનુષ્યને આત્મવિશ્વાસ જાગૃત રહે છે, ત્યાં સુધી તે સ્વાવલંબી રહી શકે છે. આત્મવિશ્વાસથી મનુષ્ય પોતે પિતાને સહાયતા કરવા સમર્થ બની જાય છે. એ રીતે સ્વયં સહાય કરતાં કરતાં તેને આત્મવિશ્વાસ દઢીભૂત બની જાય છે. એ બન્નેમાં ન્યુનાધિક્તાની તુલના કરવી નિરર્થક છે. એટલા માટેજ વિદ્યાર્થી અવસ્થામાં જ એ અને ગુણેને અભ્યાસ એક સાથે જ શરૂ થવા જોઈએ.
આ વિષયમાં એક બીજી વાત ધ્યાન આપવા યોગ્ય છે. તે એ છે કે જ્યારે કેઈને કયાંયથી મફત ટુકડે મળવાની આશા અને વિશ્વાસ રહે છે, ત્યારે તે મનુષ્ય પિતાના હાથ પગ ચલાવવાની અને કેઈ જાતને ઉદ્યોગ ધ કરવાની આવશ્યકતા સમજતો નથી. આ ઉપર આપણે ઉચિત ધ્યાન આપતા નથી. જુઓ સેંકડો સાફવેરાગી મસ્ત બનીને મજાક ઉડાવી રહ્યા છે અને આજકાલના નામ ધારી “દાનવીર' પુરૂષે તેઓને અંત:કરણ પૂર્વક પિસા આપી રહ્યા છે અને જેઓ ખરેખરી રીતે ભિક્ષા અને દાનને પાત્ર હોય છે તેઓ તરફ કેઈનું ધ્યાન પણ ખેંચાતું નથી. આવા લેકે દ્રવ્યને અપવ્યય કરવા દેષિત બને છે એટલું જ નહિ પણ તેઓના ઉપર એક બીજા દેષને આરોપ આવે છે. તે લેકે બીજાઓને પરાવલંબી, આળસુ અને સમાજ-કંટક બનવામાં સહાય કરે છે. કેટલાક નવયુવકે એમ વિચાર્યા કરે છે કે પિતાને કઈ પિતૃક સંપત્તિ ડા દિવસમાં મળવાની છે. એવા લોકો મનમાદકથી સુધા શાત કરવામાં સર્વ કાંઈ નષ્ટ કરી મૂકે છે. તેઓને એ વાતને વિશ્વાસ રહે છે કે અમને બાપદાદા તરફથી “અવલંબનને માટે લાકડી” તે મળવાની છે તેથી અમારે શા માટે વ્યર્થ મહેનત કરવી ? પરંતુ સ્મરણમાં રાખો કે જે અવલંબન પકડી ચાલવાનું શીખે છે તેઓ તેના વગર ઘડી પણ ચાલી શકતા નથી. એક અંગ્રેજ ગ્રંથકાર કહે છે કે “ નવયુવકને આર્થિક સહાયતા (આવશ્યક્તાથી વધારે ) આપવી તે ઘણે ભાગે તેઓને લંગડા અને ર્નિરૂદ્યોગી બનાવવાને એક અત્યંત સરલ ઉપાય છે ” પરંતુ આપણે ત્યાં ઘણું ધનવાન લેકે પોતાના સંતાનની પાછળ હરવખત નેકરે રાખવામાં પિતાનું મોટું મહત્વ અને માન સમજે છે.
પરાધીનતામાં કશું સુખ નથી. કેમકે જે લોકો હમેશાં પરાધીન દશામાં રહે છે તેઓને આત્મવિશ્વાસ (અને ફલતઃ સ્વાવલંબન) નષ્ટપ્રાય: થઈ જાય છે. આ વાતનું એક ઉદાહરણ લઈએ. જલાશની અંદર એક જાતની માછલી હોય છે તેને જલાશયમાંથી બહાર નીકળેલી હોય તેને તમારો જુઓ. તેનામાં એટલી બુદ્ધિ જોવામાં નથી આવતી કે તે કુદીને જળાશયમાં ચાલી જાય તેમજ એ કાર્ય કરવા માટે તે કોઈ પણ પ્રયત્ન
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531215 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |