Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વાલંબન.
પ્તિનાં સાધનોમાં છે. જે મનુષ્ય પિતાના પગ ઉપર ઉભે રહી શકતો નથી તે શું સ્વાધીન બનવાને કદિ પણ અધિકારી બની શકે છે? કદિ પણ નહિ. હવે એ જાણવું જોઈએ કે સ્વાવલંબન-શક્તિ પ્રાપ્ત કરવાનાં સાધને ક્યા છે ?એટલું તે સા લેકોના જાણવામાં જ છે કે જે વસ્તુ જેટલા અધિક મહત્વ અને મૂલ્યની હોય છે તેની પ્રાપ્તિ પણ ઘણીજ મુશીબતથી થાય છે. પ્રસ્તુત વિષયનું પણ તેમજ છે. સ્વાવલંબન શીખવાને જે કંઈ ઉચિત માગ હોય છે તે આત્મવિશ્વાસ જ છે. સ્વાવલંબનમાં આત્મવિશ્વાસ, દઢ નિશ્ચય અને હંમેશાં પ્રયત્ન કરતાં રહેવાની ઈચ્છાનો સમાવેશ થાય છે. આત્મવિશ્વાસ વગર પિતાની કાર્ય કારિણે શક્તિ ઉપર દૃઢ વિશ્વાસ રાખી કાર્ય કર્યા વિના આપણે કદાપિ સ્વાવલંબી થઈ શકતા નથી. જે મનુષ્ય સ્વયં પિતાની સહાયતા કરવા ચાહે છે, જે મનુષ્ય સ્વયં પિતાનાજ ઉપર અવલંબીત રહેવા ઈચ્છે છે તેને સૈની પહેલાં પિતાની આંતરિક શક્તિ ઉપર સંપૂર્ણ વિશ્વાસ હવે જોઈએ. જે મનુષ્યને પિતાના આત્મિક બળ ઉપર વિશ્વાસ નથી હોતે તે પિતાના અવલંબનથી કંઈ પણ કાર્ય કરી શકતા નથી. પ્રત્યેક મનુષ્યમાં એક એવી સ્વાભાવિક શક્તિ રહેલી છે કે જેને ઉપયોગ કરવાથી મનુષ્યને માટે આ સંસારમાં કઈ પણ વસ્તુ અસંભવિત થઈ શકતી નથી. નેપોલીયન જેવા સમર્થ અને પ્રયત્નશીલ મનુષ્યોની ભાષામાં “અસંભવ શબ્દનો કદિપણ ઉપગ કરવામાં આવ્યો નહોતો. આત્મવિશ્વાસને ઉચિત ઉપયોગ કરવાથી જ મનુષ્ય દેવત્વ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
હમેશાં સ્મરણમાં રાખવાનું છે કે અતરિક શક્તિઓને વિકાશ કેવળ આત્મ-વિશ્વાસથીજ થયા કરે છે. જે મનુષ્ય પિતાની આંતરિક શક્તિઓ ઉપર વિશ્વાસ ન કરે, જે તે સ્વયં પ્રયત્ન ન કરે અને જે તે પોતાની ઉન્નતિને અર્થે બીજા લોકોના પ્રયત્ન ઉપર અવલંબિત રહે તો તેનો આત્મવિશ્વાસ નષ્ટપ્રાય. થઈ જશે. ખરૂં કહીએ તે તેનું મનુષ્યત્વજ ચાલ્યું જશે. જ્યાં જ્યાં પોતાની ઉન્નતિ અને સુખને અર્થે બીજા લેકે ઉપર અવલંબિત રહેનાર લોકોની સંખ્યા અધિક હોય છે. ત્યાં ત્યાંના લેકે સર્વદા અધોગત દશામાં જ રહે છે. તે સદા પરાધીન બની રહે છે. એ રીતે પરાધીન બનતાં બનતાં મનુષ્ય એવી નિકૃષ્ટ અવસ્થાએ પહોંચી જાય છે કે તે નાનાં કાર્યોમાં પણ બીજાના મુખ તરફ જોઈ રહે છે. પરંતુ જે દેશમાં સ્વાવલંબી પુરૂષોની સંખ્યા અધિક હોય છે, જે દેશના નિવાસીઓ પોતાની આંતરિક શક્તિઓ ઉપર પુરેપુરો વિશ્વાસ રાખે છે તેજ દેશ ઉન્નતિ અને સુખના શિખરે પહોંચી શકે છે. સર્વ સાધારણ લેકે એવા પ્રયત્નશીલ, સ્વાવલંબી અને આત્મવિશ્વાસી મહાત્માઓનું અનુકરણ કરીને આત્મોદ્ધારનાં કાર્યમાં લાગી જાય છે. આત્મ-વિશ્વાસ અને સ્વાવલંબનને અભ્યાસ વિદ્યાર્થી અવસ્થામાંથીજ શરૂ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531215 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |