Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જનધર્મ.
વસ્તુઓ કરતાં આપણે ઉંચા ચડી શકીએ અને આપણું મોક્ષમાર્ગ તરફ આગળ વધીએ કે જે મેક્ષ મેળવવાની આકાંક્ષા આત્માની છે.
અલબત જડવતુમાં પણ શક્તિ છે, પણ તે આત્મા કરતાં ઘણું જ ઓછી અને હલકા પ્રકારની છે. જે જડમાં કંઈ શક્તિ ન હોય તે તે આત્મા ઉપર તેની અસર થઈ શકે નહીં. કારણ કે જ્યારે કંઈ શક્તિ છે જ નહીં તે પછી કેણ અસર કરી શકે? શરીરની શક્તિ જે આપણે અનુભવીએ છીએ તે તેની અંદર આત્મા છે તેને લીધે છે. જડવસ્તુની અંદર શકિત છે તેના દાખલા આગળ કહેવાઈ ગયા તે પ્રમાણે સંગીતત્વ, લોહચુંબક વિગેરેનું સમજવું; અને આ વસ્તુઓ આત્મા વિના પણ પિતાની મેળે કામ કરી શકે છે. જે પૃથ્વીની આસપામ ચંદ્ર ફરતો હોય તો એમ સમજવું કે ચંદ્રમા અને પૃથ્વીમાં સ્વાભાવિક કંઈક શકિત છે.
આટલું બધું કહેવાનો સાર માત્ર એટલે કે જે આ જડ વસ્તુઓની શક્તિ આત્મા ઉપર અસર કરે છે તેનું કારણ એટલું કે આત્મા પિતે તેને તાબે થવાને તૈયાર અને ખુશી થાય છે. જે તેજ એવો મત ધારણ કરે કે મારા ઉપર તે કેઈની અસર થવી જ જોઈએજ નહીં, તે પછી તેના ઉપર અસર નજ થાય. આ પ્રમાણે જ્યારે આત્માને સ્વભાવ છે, તે હવે તેનું મૂળ શું તે તપાસિયે, કેમકે દરેક વસ્તુનો બને પાસાં તપાસવાં જોઈએ વસ્તુ અને તેનું સ્વરૂપ જે આપણે આત્માની સ્થિતિ અથવા હાલત વિષે વિચાર કરીએ તે તેની ઉત્તિ પણ છે. મનુષ્યદેહમાં આત્માની સ્થિતિ એમ લઈએ તે જન્મ વખત, એ સ્થિતિની શરૂઆત અને મરણ વખતે તેને નાશ. પણ તે ઉત્તિ અને નાશ તે પિલી સ્થિતિને. પણ વસ્તુ પો ને નહીં. આત્માને દ્રવ્ય તરીકે લઈએ તો હમેશાં નિત્ય છે અને તેની સ્થિતિ માટે કહીએ તે દરેક સ્થિતિની ઉત્તિ અને નાશ છે. હવે આ આત્માની સ્થિતિની ઊપત્તિ એ વાત દેખાડે છે કે આ ઉત્તિ પહેલાં આત્માની બીજી સ્થિતિ હતી. કેઈક સ્થિતિમાં વસ્તુ હોય તે જ કઈક બીજી સ્થિતિમાં હઈ શકે. નહીં તો હયાતીમાં આવી શકે જ નહીં. સ્થિતિ હમેશાં જોઈએ તે કાયમ નહીં રહે, પણ વસ્તુની કેઈક સ્થિતિ તે દરેક વખતે હોયજ. તેથી કરીને જે આપણું હાલના આત્માની સ્થિતિની ઉત્તિ છે, તો તે પહેલાં કઈક સ્થિતિ હોવી જોઈએ, અને આ સ્થિતિના નાશ પછી કંઇક બીજી સ્થિતિ ધારણ કરવી જોઈએ તેથી કરીને ભવિષ્યની સ્થિતિ તે આ હાલની ચાલતી સ્થિતિનું જ પરિણામ છે, એમ સમજવું. અને જેમ ભવિષ્યની તે હાલની સ્થિતિનું પરિણામ, તેમ હાલની તે પૂર્વનીનું પરિણામ. કારણ કે વર્તમાન તે અતીતને અનાગત જ
૧ તેના પર્યાય.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531215 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |