________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
છે. ત્યારે ભવિષ્યની સ્થિતિની બાબતમાં પશુ તેમ છે, પૂર્વની કૃતિઓએ ( કર્માએ ) વર્તમાન સ્થિતિ નિર્માણુ કરી છે. અને જ્યારે તેમ છે તે વર્તમાનનાં કૃત્ય ભવિષ્યની સ્થિતિ નિર્માણ કરવાનાંજ. આ બધી વાત આપણને પુનર્જન્મના સિદ્ધાંત ( I'rincipl. ) ઉપર લાવે છે. પુનર્જન્મને માટે અંગ્રેજીમાં રીબ, રીઇનકારનેશન, ટ્રાન્સમાઇગ્રેશન અને મેટેક્સિકોસીસ એવા શબ્દો છે.
પ્રથમ “રીઇનકારનેશન” લેા, કે જેના સાધારણુ અર્થ કરીથી “માંસ થવું તે.” અને ખરેખરી રીતે તે જે જડ છે તે જડ જ છે, અને જે સ્પિરિટ અથવા ચેતન છે, તે ચેતન જ અથવા આત્મા જ છે. ક ંઇ ચેતન માસ બનતુ નથી. જે રીઇનકાર નેશન-ફી દેહ ધારણ કરવા-એટલે માંસ થવું એમ હાય તો રીઇનકારનેશન થઇ શકે નહીં. પણ જો તેના અર્થ એમ કરવામાં આવે કે “હું કા વખતને માટે માંસની અંદર જીંદગી” તે રીઇનકારનેશન છે. રીઇનકારનેશનના એવા પણ અર્થ છે કે ક્રીશ્રીને કોઇક ને કોઇક સ્થિતિમાં જન્મવું.
મેટમ્સિકેાસીસના અથ ગ્રીક ભાષામાં ફક્ત ફેરફાર” થાય છે. પ્રાણિયા તે, શરીર અને આત્મા, એ બધું ભેગુ તે મનુષ્યપણામાં ફેરવાઇ જાય છે, અને તે બધુ કંઇક ત્રીજીજ વસ્તુમાં ફેરવાઇ જાય છે અને એ પ્રમાણે આગળ “મેટેક્સિકોસીસ” ના અર્થ છે. સાલ ( આત્મા ) નું ટ્રાન્સિમાઇગ્રેશન ( જન્માંતર ) એ વિચાર ખાસ કરીને ક્રિશ્ચિયામાં છે. મનુષ્ય-આત્માએ પ્રાણીના શરીરમાં જવુ એ જાણે કે જરૂરનું જ છે પણ તે ખરા વિચાર તો ફક્ત એક વસ્તુમાંથી બીજી વસ્તુમાં જવુ અથવા એક શરીરમાંથી બીજા શરીરમાં જવુ, પણ કાંઇ કજીયાત રીતે એમ નહીં કે મનુષ્ય દેહમાંથીજ પ્રાણી દેહમાંજ જવુ, પણ ફક્ત જવું અથવા મુસાફી કરવી. આ વાત સાકારના વિચાર સૂચવે છે, કેમકે જ્યાંસુધી સાકાર ન હોય ત્યાંસુધી--જ્યાં સુધી કેઇ જગા રહેવાને જોઇએ નહીં ત્યાંસુધી એક ઠેકાણેથી ખીજે ઠેકાણે ગમન થઇ શકે નહીં. તેથી કરીને અમારી પ્રીàાસીમાં ( તત્ત્વજ્ઞાનમાં ) અમારે તે પુનર્જન્મ ( રીખ ) ના વિચાર માન્ય અથવા કબુલ છે. એટલે કે આત્મા કાઇ બીજા શરીરમાં જનમ્યા, અને જન્મ એ કઇ જે હાલતમાં મનુષ્યદેહમાં જન્મ થાય છે તેજ હાલત દરેક ઠેકાણે હોય એમ દેખાડતા નથી. કેટલીક એવી સ્થિતિએ હાય છે કે જેમાં માસે જન્મ લે છે. બીજને પાકતાં કેટલાક મહિના થાય છે અને ત્યારપછી તેને જન્મ થયેા કહેવાય છે. કોઇપણ મનુષ્યે કઈ કર્યું અને તેને લીધે
આ થયુ એમ છે. વળી કોઇ મનુષ્યશક્તિ તેને બીજા ગ્રહમાં લઇ જાય છે. અને એ પ્રમાણે આપણે કહીએ છીએ કે જન્મની તે ખીજી સ્થિતિ છે. વળી ગર્ભ ધારણ કરવાની પણ કંઇ જરૂર નથી. કાણુ શરીરમાંજ એટલી બધી શક્તિઓ છે કે તે પેાતે ખીજાં શરીર પેાતાના ભેગાં લઇ શકે છે. મનુષ્યદેહમાં સુક્ષ્મ શરીર અને ખીજા પ્રાણીના દેહના સૂક્ષ્મ શરીરના આકાર અને કદ વાર ંવાર ફેરવાયા કરે છે.
For Private And Personal Use Only