________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આનંદ પ્રાપ્તના માર્ગો
૧૫
અત્યંત કઠિનતાથી મળે છે, અને જે તે વ્યર્થ જશે તે ચિંતામણી રત્ન પામી તેને સમુદ્રમાં ફેંકી દીધા જેવું થશે. આ મનુષ્ય-જીવનનો ઉદેશ કેવળ દ્રવ્ય સંચય કરવાનો નથી. જે મનુષ્યમાં સ્વાર્થની ગબ્ધ નથી, જેના હદયમાં પ્રેમ અથવા અનુરાગનો પ્રવાહ અખલિત વહે છે, જે અન્ય મનુષ્યને સહાયભૂત થવાને તેમજ તેઓની વિટંબનાઓ અને વિપત્તિઓ દૂર કરવા માટે સદા સર્વદા તન મન ધનથી કટિબદ્ધ રહે છે અને જે અન્યના સુખની ખાતર પોતાના સુખ અથવા આનન્દની આહુતિ આપી શકે છે તે જ મનુષ્ય આનન્દના ખરેખરા માર્ગ પર છે એમ કહેવામાં જરા પણ અતિશયોકિત નથી. આનન્દમાર્ગપર વિચરનાર મુસાફર હમેશાં ઉદ્યોગ, ઉત્સાહી અને સાહસિક હોય છે અને પિતાના જીવનના ઉદ્દેશાનુસાર હમેશાં નિર્ભયપણે સ્વીકૃત કાર્યમાં મગ્ન રહે છે.
આનન્દ મેળવવા માટે માનસિક એકાગ્રતાની પણ અત્યંત અગત્ય છે. એનાથી જીવન સાદું તેમજ સારગર્ભિત બને છે. જે જે નકામી બાબતે હોય છે તે સર્વ દૂર થાય છે. શારીરિક, માનસિક અને નૈતિક શકિતને હાસ કરનાર ચિંતા, ભય અને પશ્ચાત્તાપ ને હૃદયમાંથી કાઢી નાંખવા જોઈએ. તમારા જીવનનો ઉચ્ચ ઉદ્દેશ નિશ્ચિત કરે, જેથી સર્વ શક્તિઓ એકત્રિત બની જાય અને મન એટલું બધું મગ્ન થઈ જાય કે દુ:ખને અંશ પણ ન રહે. આથી મનને એકાગ્ર કરવામાં ઘણી સાહાય મળશે. યુદ્ધની અંદર વીર દ્ધા એ પોતાના કાર્ય માં એટલા બધા તન્મય બની જાય છે કે પોતાના શરીર પર પડતા ઘાનું તેઓને ભાન રહેતું નથી. આ પ્રમાણે મનુષ્ય પોતાના જીવનનો કેઈ ઉચ્ચ ઉદ્દેશ્ય બનાવીને તેમાં એટલા બધા તન્મય થઈ શકે છે કે તેના પર નાના અથવા મોટા દુઃખની લેશ પણ અસર થઈ શકતી નથી, અને નિકૃષ્ટ કોટિનું જીવન પણ માનસિક એકાગ્રતાથી સ્વચ્છ, ઉદાત્ત, અને પવિત્ર બની જાય છે. કેઈના પર વૈર લેવાના અથવા કૂટનીતિથી વ. વાના વિચારને અવકાશ જ નથી મળતા. આ ગુણથી મનુષ્ય શાંતિ મેળવી શકે છે અને વાસ્તવિક આનન્દનું રહસ્ય સમજવા લાગે છે. | આનન્દ મેળવવા માટે એક બીજા ગુણની પણ આવશ્યકતા છે. તે એ છે કે જે આપણને કોઈ ખરાબ ટેવ પડી ગઈ હોય તો તેના પર આપણે વિજય મેળવવો જોઈએ. સંસારમાં લક્ષમી અથવા માયા મનુષ્યને અતિશય મુગ્ધ કરી મુકે છે. બીજા લોકોને જોઈને મનમાં ચિત્ર વિચિત્ર ભાવ ઉત્પન્ન થાય છે. જે મનુષ્ય જુએ છે કે જગમાં સત્યનિષ્ઠ માણસ દુઃખી અને નિર્ધન અવસ્થા ભેગવે છે, અને અસત્યવાદી, કપટી તથા ધૂર્ત લેકે આનન્દ કરી રહ્યા છે તો તેના મનમાં કંઈ કંઈ તરેહના વિચિત્ર ભાવ પ્રકટ થાય છે. આ સમયે તેની પરીક્ષાને છે. જે તે વખતે તેનું અધ:પતન થાય છે તો તે સદાને માટે
For Private And Personal Use Only