________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકામા.
હાનિકારક વસ્તુ પડી મુકાવવા માટે અને તેને સ્થાને કાંઈ શ્રેયસ્કર પદાર્થ મુકવા માટે પ્રથમ આપણે શું કરીએ છીએ? તે હાનીકર વસ્તુના અવગુણે તેના ઉપયોગથી થતા ગેરલાભ અને નુકશાને તે બાળકને બાળકની ભાષામાં સમજાવીએ છીએ. ઘણી વખત બાળકને ગળે આપણે બેધ ઠસતે નથી, તે કદાગ્રહ પકડીને પિતાની પ્રિય પરંતુ અનિષ્ટકર વસ્તુને વળગી રહે છે, પરંતુ આપણા બંધની અસર આખરે તેના ઉપર થયા વિના રહેતી નથી, આખરે તે હાનીકર વસ્તુને છોડી દઈ શ્રેયસ્કર વસ્તુને તેનું સ્થાન આપે છે.
ઉત્કાન્તિના માર્ગ ઉપર બાળકના સ્થાને વિરાજનાર મનુષ્ય આત્માઓના માટે પણ તેજ પ્રકારે શાસ્ત્રકારોએ પિતાનું પ્રેમાળ અંત:કરણ ધારણ કરી ક્ષણીક, ચંચળ અને આપાતત: રમણિય ભાસતા, પરંતુ પરિણામે દુ:ખને ઉપજાવનાર પદાર્થો તરફને મેહ મનુષ્યના હૃદયમાંથી ખસેડવા પ્રયત્ન કર્યો છે, અને અમને જણાય છે કે તેઓએ જે વાણીમાં આપણને આપણી ક્ષણીક વસ્તુ સામગ્રી પડી મુકવા ઉપદેશ આપ્યો છે, તે આપણા બાળ-અંત:કરણને સમજાય અને અનુકુળ પડે તેવી છે, ઘણું મનુષ્ય એવું માને છે કે જ્ઞાની જને મુક્ત અંતઃકરણે જેવું જાણે છે તેવું કઈની પરવા રાખ્યા વિના અથવા દેશકાળ કે જનસ્થિતિનો ખ્યાલ રાખ્યા વિના કહી નાખે છે, પરંતુ એ વાત ખરી નથી. ખરી હકીકત એ છે કે તેઓ પોતાના અસાધારણ જ્ઞાન પ્રભાવથી જે કાંઈ લક્ષ્મગત કરી શકે છે, તેને અમુક અંશ આપણી પ્રજ્ઞા ગ્રહી શકે તેવી વાણીમાં, ભાવનામાં, અને શૈલીમાં વિવેક પૂર્વક દર્શાવે છે. જમાનાના હદયની ભાષામાં તેઓ પોતાનો ઉપદેશ વિસ્તારે છે, પોતાના હૃદયની ભાષામાં નહી, પોતાના અનુભવને યથા પ્રકારે જે તેઓ કહેવા જાય તે જનસમાજ તે અનુભવને પિતાના અધિકારની ખામીના કારણથી જરા પણ સમજી શકે નહી, આથી અમે માનીએ છીએ કે જ્ઞાની જનોએ બધા જે કાંઈ કહ્યું છે, લખ્યું છે અને ઉપદેર્યું છે તે તે કાળના યુગની હદય સ્થિતિ, અધિકાર અને અત:કરણની સામગ્રીને લક્ષ્યમાં રાખીને કહ્યું છે, લખ્યું છે અને ઉપર્યું છે.
પરંતુ એનો અર્થ એ નથી કે જ્ઞાની જનો ખરા રહસ્યની વાતને પોતાના મનમાં છુપાવી રાખી માત્ર થોડી ઘણી વાતોજ વિશ્વને આપતા ગયા છે, એથી ઉલટું ખરી વાત એમ છે કે તે તે કાળની પ્રધાન ભાવનાઓને અનુસરીને તે તે યુગની વાણીમાં તેઓએ પરમ રહસ્યનું પરિસ્ફોટન કરેલું છે, અલબત તે ભાષા, શૈલી, પ્રકાર આદિ આપણને બહુ વિચિત્ર ભાસે અને તે બધુ એકજ બાળકની વાતે જેવું જણાય, છતાં તે દ્વારા તેઓને કથિતાશય અત્યંત મર્મપૂર્ણ અને વિશ્વના સનાતન સત્યોનું ઉદ્દઘાટન કરનાર છે. શાસ્ત્રકારોએ તદ્દન સાદી અને સીધી વાતમાં
For Private And Personal Use Only