________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનિત્યa.
૧૧૧
-રૂમ ૨૧
લાલીના અંગે આવવા ગ્ય અભિમાન એમ મનાવતું હશે કે આપણી સંસ્કૃતિ હવે હમેશને માટે આ વિશ્વ ઉપર કાયમ રહેશે, કેમકે પૂર્વે વિનાશ પામેલા મહારાજ્ય અને પ્રજાઓ જે કારણેથી પતનના માર્ગ તરફ ગબડી પડ્યા હતા તે કાર
ને આપણે સદંતર આપણા સંબંધે પરિહાર કરેલો છે. તે કાળના રાજદ્વારી. એ, સેનાપતિઓ, રાજ્યના કાવાદાવા અને છળ યુક્તિમાં પ્રવિણ પુરૂષે જેને આજની સુધરેલી વાણીમાં (liplomatist) કહેવામાં આવે છે તેઓ મંત્રીએ આદિ એમજ માનતા હશે કે અમારા બધાના એકત્ર બુદ્ધિબળથી અમે અમારી ઉપજાવેલી સંસ્થાને હમેશને માટે આ દુનિયા ઉપર રેપતા જઈશું. પરંતુ હાય! તે બધા તેમની ઉપજાવેલી ઘટનાઓ અને સંસ્થાઓ સહિત કાળના પ્રવાહમાં ક્યાંઈ ઘસડાઈ ગયા છે. ઈતિહાસનું પુસ્તક તેમના સંબંધે તદન મૈનધારણ કરી પડયું છે. તેમણે પણ હાલના નામાંકિત પુરૂની પેઠે પિતાના ગૌરવની નેંધ લેવા માટે તે કાળના પ્રવીણ લેખકો, કવિઓ અને ઈતિહાસકારેને સુંદર પગાર આપી રેયા હશે, અને તેમના કળપૂર્ણ લખાણે પોતે વાંચી જોઈને, ભવિષ્યની પ્રજા પિતાના માટે કેવા આશ્ચર્યસૂચક ઉગારે કાઢશે તેના તરંગની મસ્તીના હીંદાલ ઉપર ચઢ્યા હશે. ભાવિની પ્રજાના અંત:કરણમાં પોતાને સ્થાન મળે, અને તે રૂપે પોતાના અભિમાનને તૃપ્તિ મળે, તેટલા માટે તેમણે તે તે કાળના ધરણોને અનુસરીને કાંઈ કાંઈ ઉથલપાથલો કરી હશે, પરંતુ તેમની કથનીને કહેનાર આજે લેશ સરખું પણ અવશેષ ક્યાં છે? તેમના ઉભા કરેલા કીર્તિવ્રજે, તેમના ગૌરવ અને મહત્તાનું કહેકવીને વર્ણન કરતા શીલાલેખો અને સ્તંભે એમાંનું કશું જોવામાં આવતું નથી. માત્ર કઈ કઈ સ્થાને, ધરતીમાતા પિતાના દેહની ગંભીર ઉંડાણમાં તે સ્ત અને તે પુતળાઓના ભાંગેલા કટકાઓ ધારણ કરી રાખ્યા હશે, અને તેમને માટીમાં મળી જતા રોકી રાખી, તેટલા દરજજે તે પુરૂષના અભિમાનને સફળતા અપી હશે.
જ્ઞાનદષ્ટિ અનિત્ય ભાવનાના દીવ્ય ચશ્માં ધારણ કરી જઈ શકે છે કે આવું જ નસીબ પ્રજા માત્રના શીરે લખાએલું છે. પ્રત્યેક સભ્યતા, પ્રત્યેક સંસ્કૃતિ, પ્રત્યેક જાહોજલાલી માટે આવું જ ભાવિ નિમીત થઇ ચુકેલું છે. આજની વીસમી સદીને, નજરને આંજી નાંખનારો અતિ ઉજજવલ પ્રભાવ આવતી કાલે નહી હોય. આપણું સુદઢ રાજકીય બંધારણે, સેંકડો વર્ષના કાળનાં ઘસારામાં પણ જેવીને તેવી નથી રહેલી આપણે સામાજીક વ્યસ્થાએ, આપણી ભક્તિવૃત્તિમાંથી ઉપજી આવેલા અસંખ્ય દેવમંદિરે અનેક બુદ્ધિમાનાની બુદ્ધિના એકત્ર સંયોગોમાંથી ઉદ્દભવેલી જાહેર સંસ્થાઓ, હુન્નર ઉદ્યોગ અને વ્યાપારની શૃંખલાથી વિશ્વ માત્રને થોડા એરસ વારમાં જકડી રાખનારી અતિ ધનવાન પેઢીઓ, જડવાદના અનુચરરૂપ તાર, રેલવે નિકા આદિ સ્થળના અંતરને ભેદી નાખનારા અદ્દભૂત સાધને, એ બધું આંખના
For Private And Personal Use Only