________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ઐતિહાસિક સાહિત્ય
૨૬૧ ભાંગી ગયું છે અને તે ઘેટાનું હોય તેમ જણાય છે. ૧૭ મા તીર્થકર કુંથુનાથની આકૃતિ છે.
(૧૮) આ (૧૫) ના જેવી છે. મછનું ચિહ્ન છે. આના જેવી બીજી આ કૃતિ જાણવામાં નથી અને કદાચ તે કલ્પિત હશે. કારણકે કેઈપણ તીર્થકરને મચ્છનું ચિહ્ન નથી.
(૧૯) આ ધ્યાની આકૃતિ છે. ઉપરના ભાગમાં કમળે છે. તેમાં પાણીના વાસણનું ચિહ્ન છે તેથી તે ૧૭ મા તીર્થકર મલ્લીનાથની આકૃતિ છે.
(૨૦) આ (૧૫) ના જેવી ધ્યાની આકૃતિ છે. એક કલ્પિત છોડનું ચિહ્ન છે તેથી ૨૧ મા તીર્થકર નમીનાથની આકૃતિ દર્શાવે છે. | (૨૧) આ (૧૫) ના જેવી ધ્યાની આકૃતિ છે. કાચબાનું ચિહ્ન છે. તેથી તે ૨૦ મા તીર્થકર મુનિ સુવ્રતનાથની આકૃતિ દર્શાવે છે.
( ર ) આ બધાની આકૃતિ છે; ઉપરના ભાગમાં દેવાંગનાઓ કાઢેલી છે. શંખની નિશાની છે અને તેની બે બાજુએ મેર છે અને તેથી તે ૨૨ મા તીર્થંકર શ્રી નેમીનાથની આકૃતિ દર્શાવે છે.
(૨૩) આ એક ઉભી નગ્ન આકૃતિ છે. ઉપરના ભાગમાં કમળે છે. તીર્થકરના મસ્તક ઉપર જળની ધારા કરતી હોય તેમ હાથમાં કુંભ લઈને બે દેવાંગનાઓ કાઢેલી છે. ગેંડીનું ચિન્હ છે. આ આકૃતિમાં ૧૧ મા તીર્થંકર શ્રેયાંસનાથ છે.
(૨૪) આ એક ઉભી નગ્ન આકૃતિ છે. ઉપરની બાજુએ (૧) ની માફક ગાયનનાં સાહિત્યસહ અપ્સરાઓ ઉભેલી છે. સિંહનું ચિન્હ છે. અને છેલ્લા એટલે ૨૪મા તીર્થંકર મહાવીરસ્વામીની આકૃતિ છે.
નિમ્નગત, જેન કેષક્ત હેમચંદ્રની કડીઓ ઉપરથી એમ જણાશે કે ઉપરક્ત આકૃતિઓ ઉપસેલી કાઢવામાં અમુક શૈલી અનુસરવામાં આવી જ નથી. કેટલીક આકૃતિઓ પુનઃ પુન: આવી છે તથા કેટલાક તીર્થકરેને કાઢી નાંખવામાં આવ્યા છે. ૧૧ મી અને ૨૦ મી આકૃતિઓમાં ૨૧ મા તીર્થકરનેમીનાથ આપવામાં આવ્યા છે. તીર્થકરેને ચિન્હોસહ કાલગણના પ્રમાણે ગોઠવવામાં આવ્યા છે. કેટલીકવાર આ કમને ભંગ કરવામાં આવ્યું છે, પરંતુ કમભંગ સલાટેના અજ્ઞાનને લીધે છે.
* वृपो गजोऽश्वः प्लवगः कौञ्चोऽन्जं स्वस्तिकः शशी ।
मकरः श्रीवत्सः खड्गी महिपः शूकरम्तथा ।। श्येनो वजं मृगच्छागौ नन्दावर्तो घटोऽपि च । कम्मो नीलोत्पलं शंखः फणी सिंहोऽहतां ध्वजाः ॥ (श्री हेमचंद्रः)
For Private And Personal Use Only
