Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૬૨
આત્માનંદ પ્રકાશ.
૯ મી અને ૧૮ મી આકૃતિમાં જણાવ્યા પ્રમાણે જેને શાસ્ત્રમાં નહિ કહેલી એવી આકૃતિઓ કાઢવા પરથી તેમનું અજ્ઞાન સાબીત થાય છે.
ત્રિશૂળ ગુહાની ઉત્તરમાં બારભૂજા છે અને તેની સાથે નવમુનિ ગુહા છે.
નવમુનિ ગુહા એક સાધારણ ગુહા છે, તેમાં બે ઓરડા છે અને એક ઓટલો છે. આ ગુહાની જરૂર એટલી જ છે કે તેમાં જેનશ્રમણ શુભચન્દ્ર વિષેનો એક લેખ છે અને તેની મિતિ ઈ. સ. ૧૦ મી સદી છે. આકર્લોજીકલ સર્ષે રીપેટ પુ. ૧૩ ના પ્રકાશકે આ કતરેલી આકૃતિઓ બુદ્ધની છે એમ ગણવામાં ભૂલ કરેલી છે.
ઈ. સ. ૧૮ મી સદીના અંતમાં ખંડગિરિના શિખર ઉપર મરાઠાઓએ બંધાવેલા જૈન દેવાલય વિષે સહજ સૂચના કરું છું. કીટ (Kittoo) ધારે છે કે હાલનું દેવાલય કાઈક ચેત્યની જગ્યા ઉપર બાંધેલું છે, કારણકે ત્યાં જુના મકાનોની સામગ્રી તેને જડી હતી. પણ કીટેના કહેવા પ્રમાણે ત્યાં કઈ જુનું દેવાલય પહેલાં હોય તેમ મને લાગતું નથી.
આ જેન દેવાલયથી પશ્ચિમે અને લગભગ સપાટ જમીન ઉપર કેટલાક ઊભા ચારસ પથ્થરે છુટા છવાયા પડ્યા છે અને કનીગહામના કહેવા પ્રમાણે તે ચૈત્ય દર્શાવે છે. આ “દેવ સભા” છે. કદાચ આ નામ એ જગ્યાનું જ હોય.
નાઈટ્રગ્લીસરાઈન, ફેડવાને દારૂ, ગનકૅટન, કીસલગઢ અગર નેબલ ડાયનમિક વિગેરે પદાથોની શોધ થયા પહેલાં આવા ખડકને ઉડાવે એ કેટલું અઘરું કામ હશે તે માત્ર કલ્પનામાં આવી શકે, પણ અહીંઆ પથ્થરે પોચા તથા કાણવાળા છે તેથી દાણકામ સહેલાઈથી થઈ શકે તેમ છે. સામાન્ય રીતે મુખ્ય ખડકથી દૂર ઢાળ પડતી જમીનથી ગુહાએ ખોદવામાં આવી છે. જ્યાં બની શકે ત્યાં બહાર જેવાને બાકાં કરેલાં છે. મારે કહેવાની જરૂર નથી કે આ બાંકી રેલ્વેને માટે ખડ કરતાં જોવામાં આવે છે. ત્યાં પાણી જવાની રીત સંતોષકારક રીતે રાખવામાં આવી છે. આ ઉપરથી પ્રીન્સેપ ઉપર એવી સજજડ અસર થઈ કે તેણે જર્નલ ઑફ ધી એશિયાટીક સોસાયટી, પુ. ૧૬ પા. ૧૦૭૯ માં નીચે પ્રમાણે લખ્યું છે –
ઓરડામાંથી પાણી જવાને માટે એક અદ્ભુત યુક્તિ વાપરી છે, નહિતો પથ્થરના છિદ્રાળુપણાને લીધે ચોમાસામાં પાણી ટપકત. તેથી છતમાં નાનાં છિદ્રો કર્યો છે અને તે સર્વ નીચેના એક ખુણામાં ભેગાં થાય છે જ્યાં આગળ બહાર પાણી જવા માટે એક મોટું બારું રાખ્યું છે.”
* કીટોનું જે. એ. એસ. બી. પુ. કે પા. ૧૦૭૯. - કનૈઋામને આર્કીઓલોજીકલ સહે એફ ઇડીઆ, પૃ. 1, પા. ૮૦,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531167 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 014 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1916 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 20 MB |