________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મૃત્યુ
૨૦૯
જુવે ત્યાં સર્વ સ્થાને, સર્વ કાળે એક અખંડ, અવિચ્છિન્ન, ધારાવત જીવન પ્રવાહ જ છે. જીવન શીવાય બીજું કશું છે જ નહી. માત્ર જીવનને કેટલીક બાજુઓ, કેટલાક ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપ છે, અને મુખલકો એ માંહેના એકાદ જીવન-સ્વરૂપને
મૃત્યુ” ના નામથી સંબોધે છે. વાસ્તવમાં કશુંજ મરતું નથી. જો કે પ્રત્યેક પ્રાણી પદાર્થ, પ્રકૃતિ અને સ્વરૂપના ફેરફાર અનુભવ્યા કરે છે, એ ફેરફારને “મૃત્યુ” કહેવું એના જેવી બીજી મોટી ભૂલ એકે નથી. આપણે ઘરથી દુકાને અથવા એફીસમાં જઈએ, એથી અલબત આપણી પ્રવૃત્તિને હેજ ફેરફાર થાય છે, અને દુકાન અથવા ઓફીસના જીવનના અનુભવ કાળે અનુભવાતા જીવનની વિસ્મૃતિ થાય છે. પરંતુ ઘરના જીવન સબંધે આપણે મરી ગયા છે એમ કાંઈ નથી. માત્ર આપણું જીવનની પ્રવૃત્તિનું ક્ષેત્રમંતર થાય છે. એ ક્ષેત્રમંતરને કદાચ “મૃત્યુ ગણવામાં આવે તો પણ તેમાં દીલગીર થવા જેવું કે રેવા કુટવા જેવું શું છે ? એ જ્ઞાનદષ્ટિએ સમજાતું નથી.
આત્મા અમર છે, અવિનાશી છે, શાશ્વત છે એનું જીવન અખલિત અવ્યવહિત, સળંગ કમબદ્ધ છે. કેઈ કાળે આત્માના અસ્તિત્વને સદંતર લોપ થતો નથી. કદાચ આત્મા કેઈ સમયે મુર્છા જેવી અવ્યક્ત ઉપગહિન અવસ્થા ભેગવે પણ તેથી તે પોતાના અસ્તિત્વથી રહિત થયો છે એમ કાંઈ નથી. આખરે તેનું નિમાણ એક પરમ ચિતિ મહાસાગરમાં લય (absorption) થવાનું છે, પરંતુ ત્યાં પણ તે લય પણ એક મહાસત્તા સાથે અભેદ અનુભવવારૂપે છે,વિનાશ destruction) 24291 laatu ( offacement ) 34 del. Edwin Arnsed L 2118 2LVELHI કહીએ –
“ never The Spirit was born;
The Spirit shall cease to be never. Never was time it was not; End and beginning are dreams. Birthless and Deathless and Changeless, Remaineth the Spirit for ever; Death hath not touched it at all,
Dead though the house of it seems. " અર્થાત્—આત્મા કેઈ કાળે જપે નથી, આત્મા કોઈ કાળે અસ્તિત્વથી ભ્રષ્ટ થવાનો નથી. એવો કેઈ કાળ ન હતો કે જ્યારે તે ન હતું, તેના આદિ અને અંત એ માત્ર સ્વપ્નાં છે. આત્મા નિરંતરને માટે અજન્મા છે, અમર છે, અવિકારી
For Private And Personal Use Only
