________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પન્યાસજી શ્રીમદ્ દાનવિજયજીનું ધર્મ સંબધી ભાષણ,
૨૦૭
શિષ્ય-ત્રીજો પક્ષ પાયવાળા માનીએ તે ?
ધનવત
ગુરૂ—સર્વ જીવા પાપવાળાજ દેખાતા નથી. ઘણા સુખી, રાજા, મંત્રી, આદિ પણ દેખીએ છીએ, તથા પાપ કર્યા વિના પાપવાળાજ કેમ રચ્યા ? શિષ્ય-અ પાપ અને અર્ધ પુન્યવાળાના ચેાથેા પક્ષ માનીએ તેા ? ગુરૂ—સ` જીવે તેવા પણ નથી. કેટલાકને ઘણું સુખ, અને, કેટલાકને ઘણું
દુઃખ દેખાય છે.
શિષ્ય-પાંચમા પક્ષ ઘણુ· પુન્ય ને થાડા પાપવાળા માનીએ તેા ?
ગુરૂ—ઘણું પુન્યને ઘેાડુ' પાપ, એવા જીવા પણ સવ જોવામાં આવતા નથી. શિષ્ય-છઠ્ઠા પક્ષ ઘણું પાપ ને ઘેાડા પુન્યવાળા માનીએ તે ? ગુરૂ—ઘણું પાપ અને ઘેાડુ પુન્ય એવા જીવા પણ સવ જોવામાં આવતા નથી, માટે કર્તા સિદ્ધ થતા નથી. લેાકતત્ત્વ નિર્ણયમાં કહેલ છે કે, अभ्युपगम्येदानीं, जगतः सृष्टिं वदामहे नास्ति |
ઘુનાથ દત્તો, ન વરોસાસો નાખ્લ્લુમ્ । શ્ ॥
અર્થહવે જૈન સિદ્ધાંતને લઇને કહીએ છીએ-જગતની રચના કાઇએ કરી નથી, કારણ કે પુરૂષાર્થીએ કરીને કૃતકૃત્ય એવા સજ્ઞ વીતરાગ ભગવાન્ છે, તેથી મલીન જંગતની રચના ન કરે,
શિષ્ય-ઇશ્વર તેા જીવા નિલજ રચ્યા હતા, પણ જીવા પેાતાની ઇચ્છાથી વિચિત્ર કામ કરે તેમાં ઇશ્વર શું કરે ?
ગુરૂ-ઇશ્વરે નિલ જીવ રચ્યાના સંભવ નથી, એમ ઉપર જણાવેલુ' છે, અને જીવા જ્યારે પેાતાની ખુશીથીજ કામ કરે તે ઇશ્વર રમ્યા માનવાનું શું પ્રત્યેાજન ! શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે શાસ્ત્રવાર્તા સમુચ્ચયને વિષે પણ કહેલ છે કે,
For Private And Personal Use Only
१ ॥
स्वयमेव प्रवर्त्तते, सत्वाचे चित्रकर्मणि ॥ निरर्थक मिहेशस्य, कर्त्तृत्वं गीयते कथम् ॥ અ—જીવા સ્વયમેવ નાના પ્રકારના કાર્યમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે. તે દરેક કાયની ફલપ્રાપ્તિ જીવાને પોતાની મેળે થશે, અને તેમ થાય તે પછી જેના કનૃત્વથી કાંઈ પણ પ્રકારનુ· લ નથી તેવું કર્તૃત્વ માનવાથી શે ફાયદો છે? નિ લ જીવામાં સારૂં અથવા ખાટુ' કાર્ય કરવાની શકિત કયાંથી આવી ? શિષ્ય-સવ શકિતએ તા ઇશ્વરેજ રચી છે, પણ ઈશ્વર કાઇને ખાટા કાર્યમાં પ્રવૃત્તિ કરાવતા નથી, જેમ કેાઈ માણસે પેાતાના પુત્રને રમવાને માટે રમ કડું આપ્યું, જે વતી તે બાળકે પેાતાની આંખ ફાડી નાખી તે તેમાં તેના
