________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનઃ પ્રકાશ
૧૯૭
મૂર્છાપણુ' એટલે કે આત્માના અસ`ખ્યાતા પ્રદેશ છે તેમાં દરેક પ્રદેશે પ્રદેશે ઇચ્છિત વસ્તુના ઉપર મન, વચન, કાયાના યાગાને એકત્ર કરી જોડી દેવા, તીવ્ર ભાવ ધારણ કરવા તથા ઇચ્છિત સવે પદાર્થોં ઉપર ગાઢ શૃદ્ધિપણું ધારણ કરી તે તે વસ્તુ પદાર્થીના સંગ્રહ કરવે ( સ`ચય કરવા ) તેને લેભ કહે છે. વળી પણ સ`ગ્રહુશીલ પદાર્થ તે વિષે ( એકત્ર કરેલા પદાર્થ ને વિષે ) ચિત્તનુંતીવ્ર, કાલુષ્યપણું, ( ડાલાવાપણું ) મૂર્છાપણું, રક્તપણું તેને લેભ કહે છે. આવા લેાભ જીવા આશ્રિને તીવ્ર, તીવ્રતર અને તીવ્રતમ ત્રણ પ્રકારે છે. અર્થાત્ અલ્પ કર્મીયા (હલવા કમી જીવાને ) એછે! હાય છે અને તે થકી ભારે કમી પ્રાણીઓને લાભ અથાગ હોય છે. કહ્યું છે કેઃ—
યતઃ
मुबाहु घलोजयाय, तनाव नावणायसया वो तिमहाघोरे, जरमरणमहासमुदम्मि || १ ||
',
ભાવા:-મૂર્છા એટલે ઘણાં અત્યંત ધનને વિષે લેભીપણુ' ( કતપણુ* ) તથા નિરતર તેનીજ એટલે લક્ષ્મીનીજ ભાવના ભાવે કે કયારે લક્ષ્મી મેળવું, કયારે ધનાઢય થાઉં, કયારે ગમે તે પ્રકારે તીજોરી રૂા. થી ભરૂ ́. આવી વૃત્તિવાળા જીવેને લાભ જે છે તે જન્મ, જરા, મરણના દુઃખરૂપ મહા ધાર સમુદ્રને વિષે નાખ નાર છે, વળી કહ્યુ` છે કેઃ—
યતઃ ऐऐसुजानवट्टिज्जा, ते अप्पाजहविचनान,
म मालिज्जो, देवाण विदेवयं हुज्जा.
',
ભાવાઃ—જે ડાહ્યા માણસ પેાતાના આત્માના સ્વરૂપને જાણી અર્થાત્ આ આત્મા લેાભને વિષે ગૃદ્ધ [ રક્ત ] થાય છે તે લેાભ આત્માને શત્રુ છે, લક્ષ્મી આત્માની થવાની નથી, તેને માટે કરેલા ઉદ્યમે આત્માના થવાના નથી, તે સ્વભાવથીજ ચ’ચળ છે; પરંતુ આ આત્માનું સ્વરૂપ મહા નિર્મલ છે. જ્ઞાનદર્શન ચારિત્ર તેજ આત્માના અખંડ તથા અખૂટ અમેય ધન છે. આવી રીતે આત્માના સ્વરૂપને જે જીવા આલખે છે તેને મનુષ્ય પણ માને છે, ( એટલે માનવામાં પોતે મ નાય છે) દેવાને પણ પૂજનીક થાય છે. એટલે લેાભને ત્યાગ કરનાર તથા સંતાષટ્ટત્તિમાં રહેનાર, મનુષ્યેાને વિષે માનનીક [ ચકૃવત્ત ] થાય છે અને દેવતાને વ'દનીક પૂજનીક એટલે તેમને સ્વામી ઇંદ્ર થાય છે, માટે લાભને ત્યાગ કરનાર માણસ ૫રમ સુખને પામે છે. લાભના સમાન બીજી એક પણ મહાન્ દુ:ખ નથી.
For Private And Personal Use Only
