________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 216 જ્ઞાન સંવાદ, વેશ્યામ આસકત બન્યા હતા. " કઈ મનુષ્ય પોતાની ભુજાના બલથી યુદ્ધમાં એક લાખ શત્રુઓને છતે અને માત્ર એક આત્માને જીતે તે તેથી તેને પરમ જ સમજે. અનેક પુરૂષ ઉન્મત એવા ગજે દ્રોને સુખે દમન કરે છે, પરંતુ કોઈનાથી નિરંકુશ એ આત્મા દમન કરી શકાતું નથી. વિદ્વાને કહે છે. કે “ગધેડા, ઉંટ, ઘોડા, બલદ અને ઉન્મત હાથી એ દમન કરી શકાય છે પણ પિતાને નિરંકુશ આત્મા દમન કરી શકાતું નથી. સંસારથી ઉદ્વેગ પામેલા જે સંવેગીઓ આત્માને દમે છે, તેઓ આ લેક તથા પરલોકમાં સુખી થાય છે. તેથી આત્માને જ દમ જોઈએ, કારણ કે, આત્મા એક દુઃખ દમી શકાય તેવું છે. આત્માનું દમન કરનાર આ લેક તથા પરલેકમાં સુખી થાય છે તે આત્માને જય તેના ચિન્હાથી જણાય છે, કાંઈ ભાષણથી જણ નથી. સૂર્યને ઉદય કાંતિથીજ જણાય છે કાંઈ ઘણું સેગન ખાવાથી જણાતું નથી. તે આત્માને જય શમ, સવેગ નિર્વેદ, આસ્તા, મૈત્રી, દયા, દમ, સમતા, અને મમતા વિગેરે ચિન્હાથી જણાઈ આવે છે. જેમણે આત્માને જીતેલ છે, એવા પુરૂષને હદયમાં સંસારના અનાદિ અભ્યાસથી થયેલી સાંસારિક સુખની ઈચ્છા પ્રાયે કરીને કદિ પણ ઉત્પન્ન થતી નથી. આત્માને જિતનારા પુરૂ હદય શુદ્ધિવડે સર્વજ્ઞ કથિત સદ્ધર્મના અનુષ્ઠાનમાં સર્વ બલથી નિરંતર યત્ન કરે છે. તેથી કરીને સદાચરણના ઉદ્યોગથી સંસારને તરનારા જિતાત્મા પુરૂ અ૬૫ સમયમાંજ પરમપદને પ્રાપ્ત કરે છે. આ પ્રસંગ ઉપર મુગ્ધભટ્ટની પત્ની સુલક્ષણાનું એક પ્રખ્યાત દષ્ટાંત છે. જે સુલક્ષણે પોતાના આત્માને જીતી અપ સમયમાં પરમપદને પ્રાપ્ત થઈ હતી. અપૂર્ણ ज्ञान संवाद. (ગતાંક પૃ 182 થી શરૂ.) મન:પર્યાય જ્ઞાનના આ વચને મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાને અનુમોદન આપ્યું. તે પછી અવધિજ્ઞાને પિતાના સ્વરૂપનું વૃત્તાંત શરૂ કર્યું. “મિત્ર, હું અવધિજ્ઞાન જૈન આગમમાં પ્રખ્યાત છું 1 ભવ પ્રત્યય અને 2 પશમ નિમિત્ત એવા મારા બે પ્રકાર છે. જે કેવળ જન્મ માત્રના કારણથી ઉત્પન્ન થાય તે ભવ પ્રત્યય કહેવાય છે. મનુષ્યાદિ ચાર ગતિમાંથી નર્કગતિ અને દેવગતિને વિષે મારી ઉત્પત્તિ કેવળ જ નિમિત્તથીજ થાય છે, એટલે તેઓને અવધિજ્ઞાન થવામાં નરનિ For Private And Personal Use Only
