________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ.
.” મિત્ર એ તમારી શકાના સમાધાનમાં એટલું જ કહેવાનું કે, પ્રથમ જે અંગ બાહ્ય અને અંગ પ્રવિણ એવા બે ભેદ છે, તે વક્તાના ભેદથી માનવામાં આવેલ છે સર્વજ્ઞ, સર્વદશ, અને પરમ ત્રાષિસ્વરૂપ ભગવાન અહંનેએ પોતાના પરમ શુભ, તથા પ્રવચન પ્રતિષ્ઠા પાન અને ફલદાયક એવા તીર્થંકર નામ કર્મના પ્રભાવથી અને તાદૃશ સ્વભાવ હોવાના કારણથી જે કહેલ છે, અને અતિશય યુક્ત અને ઉત્તમ એવી વિશેષ વાણી તથા બુદ્ધિ જ્ઞાન આદિથી સંપન્ન એવા ભગવંતના શિષ્ય ગણધરોએ જે કાંઈ કહેલ છે, તે શ્રુતજ્ઞાનને અંગ પ્રવિષ્ટભેદ કહેવાય છે તે ગણધરની પછી થનારા, અત્યંત શુદ્ધ આગના જ્ઞાતા, પરમાત્તમ વામ્બુદ્ધિ આદિની શક્તિથી સંપન્ન એવા આચાર્યોએ કાલ હનન, તથા અલ્પ આયુ આદિના દેથી અલ્પશક્તિવાળા શિ. ઉપર અનુગ્રહ કરવા અર્થે જે ગ્રંથ નિર્માણ કરેલ છે, તે અંગ બાહ્ય કહેવાય છે.મિત્ર અવધિજ્ઞાન, મારે કહેવું જોઈએ કે, સર્વજ્ઞના રચેલ હોવાના કારણે તથા સેય વસ્તુ અનંત હેવાને લીધે મતિજ્ઞાનની અપેક્ષાએઋતજ્ઞાન મહા વિષયોથી યુક્ત હોઈ ચડીયાતું છે. વળી તે મહા વિષય હોવાના કારણે જીવાદિ પદાર્થોના અધિકારે કરી પ્રકરણની સમાપ્તિની અપેક્ષાથી સંયુક્ત અંગ તથા ઉપાંગના અનેક ભેદ થઈ શકે છે. તેમજ સુખપૂર્વક ગ્રહણુ, ઘારણ તથા વિજ્ઞાનના નિશ્ચય પ્રયોગ અર્થે પણ શ્રુતજ્ઞાનના અનેક ભેદ થાય છે, અને જો એમ ન હોય અથત પ્રત્યેક વિષય પોતપોતાના પ્રકરણમાં નિબદ્ધ ન હોય તે સમુદ્ર તરવાની પેઠે તે તે પદાર્થોનું જ્ઞાન સાધ્ય થઈ જાય. મિત્ર અવધિજ્ઞાન, જો આ વાત લક્ષમાં લેશે અને તેનું સૂક્ષ્મતાથી મનન કરશે તે તમને જણાશે કે, શ્રુતજ્ઞાનની મહત્તા ઘણી છે. વળી જે સુખ પૂર્વક ગ્રહણ આદિ રૂ૫ અંગ તથા ઉપાંગના ભેદ, સ્વરૂપ અને પ્રજનથી પૂર્વકાલિક વસ્તુ, પ્રાપ્તવ્ય એવા જીવાદિ દ્રવ્ય, જીવાદિ દ્વારા ય એવા વિદ્યા આદિકના અધ્યયન અને એના ઉપદેશનું પણ નિરૂપણ થઈ ગયું સમજવું. એટલે ય વસ્તુની સુગમતા માટે જ જીતથી ય એવું જીવન સંબંધી જ્ઞાન તથા જીવથી બેધ્ય એવું અચેતન પદાર્થોનું જ્ઞાન વિગેરે નાના ભેદનું વર્ણન શ્રુતજ્ઞાન વડે જ કરવામાં આવેલ છે, આથી કરી આપણા પરમ પ્રિય મિત્ર શ્રુત જ્ઞાનને આપણે વિશેષ અભિનંદન આપવું જોઈએ.”
મનઃ પર્યાય જ્ઞાનના આ વચનેએ કૃતજ્ઞાનને વિશેષ ઉત્સાહિત બનાવી દીધું.તેના મુખ ઉપર પ્રસન્નતાના અંકુરે પ્રસરી ગયા તત્કાળ તેણે પિતાના ઉત્કર્ષ આપનારા મનઃ પર્યાય જ્ઞાનને આભાર માન્ય.
આ સમયે અવધિજ્ઞાન શ્રુતજ્ઞાનના ઉત્કર્ષને ન્યૂન કરવાને નમ્રતાથી બેલ્યું મિત્ર મનપય જ્ઞાન, તમારી વાણીએ આપણા મિત્ર શ્રુતજ્ઞાનને અભિનંદન આપી ઉત્સાહિત કરેલ છે, પણ મારા મિત્ર મતિજ્ઞાનને ઉત્સાહિત કરવાને મારા હૃદયમાં એક બીજી શંકા ઉદિત થઈ છે, તે કૃપા કરી સાંભળશે. “સાંપૂર્ણ દ્ર
For Private And Personal Use Only