________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમાનદ પ્રકાશ
અરિહંત ભગવાન તે દેવ છે, સુધર્મને ઉપદેશ આપી મોક્ષમાર્ગને દેખાડનાર તે ગુરૂ છે, અને કેવલી ભગવતે કહેલો દયામૂલ ધર્મ તે ધર્મ છે, ઈત્યાદિક પદાર્થ તરફ સાતનય ચાર પ્રમાણ અને ચાર નિક્ષેપવડે જે તત્ત્વશ્રદ્ધાન તે નિશ્ચયસમ્યકત્વનું કારણભૂત વ્યવહા૨ સમ્યકત્વ કહેવાય છે. અહિં કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે, જેના રાગ, દ્વેષ, મેહ અને અજ્ઞાન ગયેલા છે, તે જ દેવ કહેવાય. તેવા દેવ તે શ્રી અરિહંત ભગવાનું છે. બીજા હરિ, હર બ્રહ્માદિક દેવ નથી, એટલે તે દેવેમાં દેવત્વ નથી, કારણ કે તેઓને વિષે સ્ત્રી, શસ્ત્ર, જપમાલા આદિ રાગાદિકના ચિન્હ પ્રગટપણે વર્તે છે.
અહિં કદાચ કઈ પ્રશ્ન કરે કે, ભલે કદિ તે દેવને મુક્તિના દાતાપણું ન હોય તે પણ તેમનામાં રાજ્ય-ધન દોલતનું દાતાપણું તેમજ રાગાદિક કણનું વારવા પડ્યું છે, તેથી આ જગતમાં કહેવાતા જે દેવ—તે નામ દેવને વિષે સાક્ષાત્ જોવામાં આવે છે. તેના જવાબમાં જણાવવાનું કે
એમ કહેવું યોગ્ય નથી. કારણ કે, જે એવા દેવ કહેવાતા હોય તે રાજા પ્રમુખ તથા વિદ્યામાં દેવપણું કેમ ન કહેવાય? પણ રાજા પ્રમુખ અને વિદ્યા સામા પુરૂષના કર્મને અનુસારેજ આપનારા છે, તેથી અધિક આપનારા નથી, કેમકે વધારે આપવાની તેમની શક્તિ જ નથી, તેમની તેટલીજ પ્રવૃત્તિ છે, વળી તે દેવના સર્વ ભક્ત રાજાઓ નીરોગી હેય, તે અનુભવથી પણ વિરૂદ્ધ છે. કહ્યું છે કે – જે પુરૂષ (જીવ) પોતે જેવા કર્મ કરે છે અથવા તેણે જેવાં કરેલાં છે, તે જીવ તેવા પ્રકારે કર્મનું શુભાશુભ ફલ ભેગવે છે એટલે તેવા પ્રકારના ભેગને પામે છે તે વિષે હવે વિશેષ કહેવાની જરૂર નથી.
આ જગતમાં જે દેવ કહેવાય છે, તે સર્વ દેવતત્ત્વને લાયક નથી. જે અઢાર દુષણથી રહિત તથા રાગ દ્વેષથી રહિત છે, તે દેવ કહેવાય છે અને તે જ મારા શુદ્ધ દેવ છે. જે પૃથવીકાય વગેરે છ કાય જીવની વિરાધનાથી નિવૃત્તિ પામ્યા છે અને ઉત્તમ જ્ઞાનવાન છે, તેજ મારા શુદ્ધ ગુરૂ છે. પરંતુ જેમની સર્વ આરંભમાં પ્રવૃત્તિ
For Private And Personal Use Only
