________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આભા પ્રકાર
નહી અને એવી સ્વતંત્ર કલ્પના કરવી તે માત્ર મનોરાજ્યના સં. કપની જેમ અપ્રમાણ છે, કારણ કે, પક્ષ એજ પદાર્થ છે તેની સાથે તેને નિયમિત સંબંધ ન હોવાથી તેને કોઈવાર વ્યભિચાર સિદ્ધ થશે અને પિતાને જે સાધવાનું હોય તેની સાથે, સંબંધ વિનાને જે પદાર્થ છે તે પરિક્ષાર્થ (સાધ્ય) ને દર્શક થઇ શકતે નથી, કેમકે જે એમ હોય તે અવ્યવસ્થા થઈ જાય. તેમજ સાધ્ય એવા ધમી સાથે સંબંધ વગરને પદાર્થ પણ તેને દર્શક નથાયતે, જે જ્ઞાન થવાનું છે તેને દૂરપણું રૂપ અંતરાય રહેવાનો નહી, એટલે તેવા સંબંધ વગરના પદાર્થથી સર્વત્ર જ્ઞાન થવામાં બાધ રહેશે નહિ, એટલા માટે ધમસાથે સંબધ વાલે જે પદાર્થ તેજ પરેશાર્થને દર્શક થાય એવા જ્ઞાનરૂપી. જે પ્રશ્નણ તે અનુમાનજ છે, કારણ કે, એ લક્ષણ અનુમાનનું જ થયું. જે અપ્રત્યક્ષ (પક્ષ) પ્રમાણ છે તે અનુમાનમાંજ સમાય છે. જે જેમાં સમાય તે તેનાથી જુદું ગણી શકાય નહિ, એવું પ્રસિદ્ધ વ્યવહારમાં અનેકવાર થાય છે. પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી જુદું જે અહીં પ્રસ્તુત છે, તે અનુમાનમાં સમાયું છે, એટલે તેનું સ્વતંત્ર પ્રમાણત્વ સિદ્ધ નહીં થાય એનેજ સ્વભાવવિરૂધ્ધપલબ્ધિ કહે છે, કારણ કે, તેમાં અંતવિ અને બહિર્ભવ એ પરસ્પરને પરિહાર કરવા વાળા હાઈ વિરૂદ્ધ છે.
આ પ્રમાણે પ્રત્યક્ષ અને અનુમાન પ્રમાણની સાબીતી સર્વ રીતે સિદ્ધ કર્યા પછી કોઈ વિરૂદ્ધ પક્ષવાલા વાદીએ મારી ઉપર આક્ષેપ કર્યો હતો, તે હું આપની સમક્ષ નીચે પ્રમાણે જોર
For Private And Personal Use Only
