________________ 10, Registered with registar of Newspaper under RNI No. MAHBIL/2013/50453 - Postal Registration No. MCS/147/2016-18. WPP Licence No. MR/TECH/WPP-36/SOUTH/2018. & Published on 16th of Every Month & Posted on 16th of every month at Patrika Channel Sorting Office, Mumbai-400 001. PAGE NO.52 PRABUDHH JEEVAN JANUARY 2018 માનો ઋણી હતો પણ અન્નપ્રાશનની ક્ષણથી હું યોગેશ જોષી રવિન્દ્રનાથ કહે છે તેમ, જગત આખાનો ગણી આંતરકતિત્વને જાણનાર અને માણનાર, થઈ ગયો... એનું ઋણ ચુકવાય તેમ નથી; સાચવવાની હતી? ! હૃદય-દાબડીમાં સચવાય ઝીણી નજરે જોનાર અને પારખનાર એવા પર્યાવરણનું ત્રણ પણ ચુકવાય તેમ નથી... એટલું સાચું.) સેજલબહેનનો મેઈલ આવ્યો હતો. (27 માર્ચ, ઊંઘવા માટે મને અંધારું મળ્યું ને જાગવા માટે, - કેટકેટલું સચવાયું છે નાની એવી મારી 2017 ના રોજ) - “પ્રબુદ્ધ જીવન' માટે જાગીને જોવા માટે અજવાળું ! મ્હોરવા, મહેકવા (હૃદય-દાબડી)માં - જન્મ પછીનો માનો સ્પર્શ. નિમંત્રણ પાઠવ્યું હતું. વિષય હતો, ‘જો મારા માટે મને 7-7 &તુઓ મળી...! માની સોડમ, મોટી બાનો સ્પર્શ, પિતાશ્રીના કંઠે જીવનનો આ અંતિમ પત્ર હોય કે ડાયરીનું પાનું માએ પ્રથમવાર મને ઘોડિયામાં સુવાડ્યો, વહેતા સ્તોત્ર, પાટીમાં ઘૂંટાતો એકડો, પાટીમાં હોય તો હું એમાં શું લખીને જવા ઈચ્છું.” ઝુલાવ્યો એ ક્ષણે માત્ર મારા કાનને નહિ, પણ ' લખવાની પેનનો સ્વાદ, ક કમળનો ક (એમ - 21 જુલાઈ, 2017 ના રોજ વોટ્સએપ સમગ્ર દેહને નરસિંહના ઝૂલણાનો અનુભવ બોલતાં જ, મારે કમળ જોઈએ - ની જીદ), ‘ઓ પર સંદેશો આવ્યો, ‘તમારા કાલ્પનિક અંતિમ થયો. માના હાલરડાનો લય, સ્વર કાને પડ્યો ઈશ્વર ભજીએ તને મોટું છે તુજ નામ'. પત્રની રાહ છે. શું લાગે છે. મળશે મને?' તો કાન જાણે થઈ ગયા હોઠ ને ધાવવા લાગ્યા શાન્તાકારમ્....', “યાકુન્દ..” બાળગીત ગાતી - આ ક્ષણે અંતિમ પત્ર (કાલ્પનિક) લખવા મારી માતૃભાષા, ગળથુથીમાંના મધની જેમ વખતે સીતારામ માસ્તરનું હાલતું ડોકું, માટે કલમ હાથમાં લઉં છું ને હું જાણે પહોંચી મળ્યો અને માતૃભાષાનો મધમીઠો છંદોલય... નાસ્તાના ડબ્બામાંનાં ઢેબરાં પરનું થીજેલું જાઉં છું મારા અંતિમ સમય (વાસ્તવિક? !). - થોડો મોટો થયો એ પછી, ઓટલા પર સુગંધીદાર કણીદાર ઘી, નાસ્તાના ડબ્બામાંથી માં... કપાયેલો પતંગ અદ્ધરની હવામાં લાગી મોટી બાના રેશમી ખોળામાં માથું મૂકીને સૂતો ચોરાઈ ગયેલા સુખડીના બે ટુકડા, કબૂતરોનું જાય ને પવન પડી ગયો હોવા છતાંય એ પતંગ હોઉં; આજુબાજુમા ઉપરાંત શેરીની નાની મોટી ઘૂઘૂઘૂ..., કબૂતરની ડોકમાં ચળકતા રંગો, ઊંચે ને ઊંચે જતો જાય એમ હુંય જાણે જતો જઉં સ્ત્રીઓ બેઠી હોય, ને મોટી બા બધાંને મંદિરના શિખર પર બેઠેલો મોર, મોર એકાદ છું ઊંચે ને ઊંચે... ચારેકોર વૈતરણીના કાદવ પ્રેમાનંદના આખ્યાન સંભળાવતાં હોય - પીંછું ખેરવે તેની પ્રતીક્ષા, કંદોઈની દુકાન પાસે જેવો અસીમ અંધકારને પેલે પાર આંખો અંજાઈ ‘કુંવરબાઈનું મામેરું', 'નળાખ્યાન' વગેરે. કાબરની ચાંચમાંનો ગાંઠિયો, શેરીની એ રમતો જાય તેવું તેજસ્વી અજવાળું મને સાદ પાડે છે ઊંઘના ઘેનમાં હુય એ સાંભળતો ગર્ભમાં રહેલા - ગિલ્લી-દંડા, વખત-રેંટ-મૂઠ-નાળ. ટપ્પી એના બેય હાથ લંબાવીને... ને મનેય મન થઈ અભિમન્યુની જેમ. મોટી બાના બહેન - લહેજા, પડ્યા વિના જ લખોટીતકાવાનો એ કાવ્યધ્વનિ, આવે છે આ લોકની વિદાય લેવાનું, મને સાદ આનંદથી ઊંચો થતો એમનો સ્વર કે પાત્રના સ્થિર ઘુમતા એ ભમરડાનું ગુંજન, મંદિરમાં પાડતા મંગલ અજવાળા ભણી જવાનું; સ્વજનો, દુઃખથી ભારે, ગળગળો થતો એમનો સાદ... આરતી ટાણે નગારું વગાડવા માટેની રાહ, એ પશુ-પંખી-વનસ્પતિ-જીવ-જંતુઓ, - સમગ્ર એમની આંગળીઓ મારા વાળમાં ફરતી રહેતી ઘંટરાવ... (અત્યારેય જાણે ક્ષિતિજ પાર થતો જીવસૃષ્ટિને “આવજો' કહેવાનું... જે નિર્જીવ ને પાંખો ફફડાવતી પરીઓ ક્યારે એમના ઘંટારાવ મને સાદ પાડે છે.) ખાખી ચડ્ડીના બદલે લાગે છે એની ભીતર રહેલા જીવ' સમા દેશમાં લઈ જતી, કશી ખબર રહેતી નહિ. એ પેન્ટ, પરીક્ષાની ચિંતા, શૈશવને વધારે સ્કૂર્તિલું ન્યુક્લિઅસ, ઈલેક્ટ્રોન્સ, પ્રોટોનનેય ‘આવજો' પરીઓની પાંખોનો અવાજ હજીય ઘણી વાર બનાવનાર કસરત-શિક્ષક હિરાભૈ, ફિઝિક્સની કહેવાનું.. મારા કાનમાં ગુંજે છે. એ સમયના ઘણા બધા સાથે મેટાફિઝિક્સ પણ ચેતનામાં રોપનાર - જગતમાં જે સુંદર છે, અસુંદર છે; સજીવ દૃશ્ય-શ્રાવ્ય (અંશો) હજીય જળવામાં છે મારી પંડ્યા સાહેબ (સી.જે. પંડ્યા), મારા સર્વ પં છે, નિર્જીવ છે - સહુએ મને ભરપુર જીવાડ્યો છે. ધબક ધબક્ કરતી હૃદય-દાબડીમાં. (વીડીઓ - ગુરુજનો, મારી સર્જકતાને સંકોરનાર સહુ જન્મ પછી મને માનું ધાવણ મળ્યું એ જ તો જાણો ક્લિપ્સ કોઈ હાર્ડ ડિસ્કમાં સ્ટોર કરવાની જરૂર જ મુરબ્બીઓ અને મિત્રો - આ બધાયના ત્રણ જગદ્જનનીનો સાક્ષાત્કાર... ધાવતો ત્યાં લગી ક્યાં હતી ? ! અને આમેય હાર્ડ-ડિસ્ક ક્યાં કશુંય (વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું 51) Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai - 400004. Printed & Published by: Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh & Published from 385, SVP Rd., Mumbai - 400004. Tel. 23820296 Printed at Rajesh Printery, 115, Pragati Industrial Estate, 316, N.M.Joshi Marg, Lower Parel (E), Mumbai - 400 011. Tel. 40032496 / 9867540524. Editor : Sejal M. Shah Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai - 400004.