Page Text
________________
ક્ષણની ઘટના છે. આની પહેલાનો શ્વાસ ભૂતકાળનો છે આની (૪) આપણું આખું શરીર, નાના પરમાણુઓ, જીવકોષોથી બન્યું પછીનો શ્વાસ ભવિષ્યકાળ છે. પણ આ ક્ષણનો શ્વાસ એ આપણો છે, એમાં કાંઈ ને કાંઈ જીવ રાસાયણિક પ્રતિક્રિયા - વિદ્યુત - વર્તમાન છે. વર્તમાનમાં રહેતા આવડશે તો ઘણા રહસ્યો સામે ચુંબકીય પ્રતિક્રિયા નિરંતર થયા કરે છે. (મન સ્થળ છે માટે એનો આવશે.
અનુભવ નથી કરી શકતું.) શ્વાસ પર એકાગ્ર થઈ સૂક્ષ્મ બનેલું મન (૨) આપણે ફક્ત શ્વાસને જોઈએ છીએ, (જાગરૂકતાથી ઈચ્છા - આ સત્ય અનુભવથી જાણી શકશે. શરીર નશ્વર છે, ક્ષણભંગુર છે, આકાંક્ષા કર્યા વગ૨) જાણીએ છીએ. તેથી આપણો સંબંધ મન ચંચળ છે, ચપળ છે આ બધું ઘણું સાંભળ્યું છે પણ અનુભવના ભૂતકાળની સ્મૃતિઓને ભવિષ્યની કલ્પનાથી તૂટતો જાય છે. જ્યારે આધારે આ વાત અનુભવી નથી. માટે શરીર અને મન પ્રત્યેની પણ મન ભૂતકાળની સુખદ સ્મૃતિમાં ડૂબેલું હોય છે ત્યારે ઘણી આસક્તિ તૂટતી નથી. જે અવસ્થા ઈન્દ્રિયાતીત છે, ભવાતીત છે, ઈચ્છા રહે છે કે આ સ્થિતિ કાયમ રહે. આ સ્થિતિ ફરીને પ્રાપ્ત લોકાતીત છે. (સમ્યક્દર્શન) ત્યાં સુધી પહોંચવું છે. તો આપણે થાય (આ રાગ છે). તેવી જ રીતે દુ:ખદ કલ્પના કે સ્મૃતિને હંમેશા જાતે અનુભવના ક્ષેત્રમાંથી પસાર થવું પડશે. જ્યારે આપણે પોતે રાખવાની ઈચ્છા રહે છે (આ દ્વેષ છે). ફક્ત શ્વાસને જ જોવાથી સ્વનો અધ્યાય કરતા કરતા સ્વ અનુભવ દ્વારા જાણશું કે એક એક રીતે રાગ અને દ્વેષ તૂટતા જશે. યથાભૂત શ્વાસને જોવાથી શું આંખના પલકારા જેટલા સમયમાં કેટલા પરમાણુ ઉત્પન્ન થાય રાગ પેદા થશે? શું ષ પેદા થશે ? એ ક્ષણે આપણે મોહથી પણ છે ને નાશ પામે છે. ત્યારે મહાવીરના શબ્દો - ઉપને ઈવા, દુર છીએ કેમકે કોઈ કલ્પનામાં ડૂબેલા નથી. કલાકોની સાધનામાં વિગમેઈવા સમજાશે. ત્યારે આત્મા સમજશે કે આવા ક્ષણભંગુર થોડી ક્ષણો એવી આવે છે કે જ્યારે આપણે કેવળ શ્વાસને જોઈએ
શરીર પર શું રાગ કરૂં? શું દ્વેષ કરૂં? અંતરયાત્રા વગર સ્વાધ્યાય - છીએ તે ક્ષણનું ચિત્ત નિર્મળ થાય છે.
ધ્યાન - કાયોત્સર્ગ જેવો તપ ઘટિત થઈ શકે નહિ - આખી દુનિયાની (૩) મનુષ્ય જન્મ લીધો ત્યારથી આંખ ખોલીને બહારની દુનિયાને
દુનિયાની યાત્રા ભલે કરી પણ જ્યાં સુધી અંતરયાત્રા નથી કરી ત્યાં સુધી જ જોઈ. સદેવ બહિર્મુખી જ રહ્યા. કદી અંતર્મુખી થઈને પોતાને બધી જ યાત્રા
બધી જ યાત્રા અધૂરી છે. જોયું જ નથી. બાહ્ય ભટકતું મન સ્થળ છે. તે અંદરની યાત્રા, અંદરની
“જ્યાં લગી આત્મા તત્ત્વ ચિંત્યો નહિ, ત્યાં લગી સાધના અનુભૂતિ કરી શકતું નથી. પણ શ્વાસ પર મન ટેકવવાથી એકાગ્ર .
| સર્વ જૂઠી...” થયેલું મન સૂક્ષ્મ છે. આ સૂક્ષ્મ મન દ્વારા અંતરમુખી થઈને
સ્વાધ્યાય - ધ્યાન - કાયોત્સર્ગ વિષે વધુ આગળ જાણો અંતરયાત્રા કરતા (સ્વાધ્યાય કરતા કરતા) એ ખ્યાલ આવશે કે
આવતા અંકે. આ આખોય શરીર પ્રપંચ, જેને “હું હું મારું મારું' કહ્યા કરું છું તે
૧૯, ધર્મપ્રતાપ અશોકનગર, બધું શું છે? અત્યાર સુધી બૌધિક સ્તરે ચેતન મનમાં જાણકારી
કાંદિવલી (ઈસ્ટ), હતી તે અનુભૂતિઓ દ્વારા જાણશું કે આ શરીરને મનના પ્રપંચો
મો. ૮૮૫૦૦૮૮૫૬૭ છે શું?
તારો જો સંગાથ... પ્રબુદ્ધ જીવનનો આગામી ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૮ નો અંક
તારો જો સંગાથ, દુ:ખ તો ગમે મને હેવાનું; જૈન ધર્મ અને અન્ય પરંપરાઓમાં યોગ
મારું ઘર આ તારું, તેથી સદાય સુખ રહેવાનું ! –
તારા જળથી વાવ-તલાવો છલકે, ' વિશેષાંક
ફૂલ ફૂલ તું ફોરમ થઈને ફરકે, પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવશે.
આંખો તારી ગ્રહ-તારામાં ચમકે. - સંપાદનકર્તા : ડૉ રશ્મિબેન ભેદા
ડુંગર થઈ જો દૂઝ, કલકલ ગમે મને છેવાનું ! આ યોગ વિશેષાંકની વધુ નકલ જોઈતી હોય તો.
તું જો હાજર હોય, હસીને ઘણું ગમે કહેવાનું!- તા. ૦૫-૦૨-૨૦૧૮ પહેલાં
તારાં જ્યાં જ્યાં પગલાં પથ તે મારો; સંસ્થાની ઓફીસમાં નોંધ કરાવો.
સુણાય જ્યાં તવ સાદ, મુલક એ પ્યારો; વિશેષ અંકની કિંમત રૂા. ૮૦/- રાખેલ છે.
લાભશુભ ત્યાં, જ્યાં તારો સધિયારો; : સંપર્કઃ
હળવે રહી તું અડી જાય તો દાવ ગમે દેવાનું; રાજ શાહ
તું જે દે, તે બધું પ્રસાદી જેમ ગમે લેવાનું!
*. ચંદ્રકાન્ત શેઠ ફોન - ૦૨૨-૨૩૮૨૦૨૯૬
સૌજન્ય : “હદમાં અનહદ’ પુસ્તકમાંથી
પ્રબુદ્ધ જીવન
જાન્યુઆરી - ૨૦૧૮
| SR No. | 526114 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2018 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sejal Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2018 |
| Total Pages | 52 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 1 MB |