________________
એક તદ્દન સામાન્ય પરંતુ નવતર પ્રયોગ ન્યૂ યોર્કના મેટ્રોપોલીટન મ્યુઝિયમ પાસે જોવામાં આવ્યો. મ્યુઝિયમ પાસે ખાણી-પીણીના સ્ટોલ ઊભા કરવામાં આવ્યા છે, જેમાં જુદાં-જુદાં દેશની વાનગી પીરસવામાં આવે. જેને કાર્ટ કહેવામાં આવે છે. મ્યુઝિયમની મુલાકાતે જતા પહેલાં કે પછી, લોકો કોર્ટની વાનગીઓ ખરીદી મ્યુઝિયમની બાજુમાં ફાળવેલી જગ્યા જ્યાં બેસવા માટે ટેબલ ખુરશી રાખવામાં આવ્યા છે, તેનો ઉપયોગ કરે. હવે એ સ્વાભાવિક છે કે અહીં દિવસભરની અવર-જવર થતી હોય ત્યારે ખોરાક ઢોળાતો રહે, અને પૂરતી સ્વચ્છતા શક્ય બને નહીં. આ સમસ્યાના ઉકેલ માટે આ ખુલ્લી જગ્યામાં ચકલીઓનું ટોળું મૂકી દેવામાં આવ્યું છે. ચકલીઓ લોકોના પગ પાસે જરાય ડર્યા વિના ફરતી રહે, જરાક ખોરાક ઢોળાય કે ચાંચ પહોળી કરી તરત તેને પેટમાં પધરાવી દે. સરસ મઝાની વાનગીઓ ખાઈ ખાઈને ચકલીઓ એટલી તો તંદુરસ્ત થઈ છે કે આપણને નવાઈ લાગે. અને હા, જમીનની ચોખ્ખાઈ સતત રહે તે તો નફામાં.
અત્યારે યુ.એસ.ના ઓનલાઈન મોલ જાત-જાતના ઉપકરણોથી ખદબદી રહ્યો છે. સ્માર્ટફોન બજારમાં આવી રહેલો ટચ, ટીવીસ્કિન અને માહિતીઓનું ડેટાબેઝનું આખે આખું જંગલ. એનાથી એક ડગલું આગળ વધતા આર્ટીફિશીયલ ઈન્ટેલીજન્સી માણસોનો ભરડો લઈ રહી છે. ડ્રાઈવરલેસ કાર અને સ્માર્ટ હોમ આવવાની તૈયારીમાં છે. નાના સરખા રોબોર્ટ સામાન્ય ઘરોમાં પ્રવેશ મેળવી લીધો છે. અલ્લાદીનના ચિરાગ જેવો રોબોટ આગળ જતાં તમને નવરા કરી મૂકે તો નવાઈ નહીં.
આટલી ઝાકમઝોળ પછી એ વાત જરૂર નોંધવા જેવી લાગે કે અમેરિકાની સફળતાનું એક કારણ ડગલેને પગલે જોવાં મળતી લોકશાહીની કાયદાકીય સરમુખત્યારશાહી પણ છે. એક જ સરખા જોવા મળતા ઘરો, એક સરખા બેકયાર્ડ કે ફ્રન્ટ ડ્રાઈવ અને ફરજીયાત વાવમાં આવતી લોન, એક સરખા દરવાજા, તાળા અને નોબ સુદ્ધા, પદ્ધતિસરના આયોજનમાંથી જરાકે બહાર જઈ શકાતું નથી. કાયદો એટલો તો કડક રીતે પાળવામાં આવે છે કે ઘરમાં થતા ઊંચા અવાજો પોલીસને નોંતરવા પૂરતાં છે. દરેકે દરેક સિસ્ટમ નિયંત્રણમાં ચાલે એની જવાબદારી જનતાએ ટેક્સ ભરી ઉપાડી લેવાની રહે છે. અહીં કશું જ મત નથી, બીચ પર ટહેલવાની પણ ફી ભરવાની રહે છે.
આવા દેશનું કેટલું અને કેવું અનુકરણ કરવું જોઈએ તે પ્રશ્ન રહે છે.
(અમેરિકાના પ્રવાસ પછીના અનુભવોને આધારે આ લેખ મળ્યો છે.)
બે કાર્યક્રમો તા. ૨૬-૧૧-૨૦૧૭ અને ૭-૧-૨૦૧૮ના દિવસે મુંબઈમાં ‘૧૦૮ પાર્શ્વનાથ કથા’ના બે વિલક્ષણ કાર્યક્રમો સંયોજાયા હતા. આ કાર્યક્રમોમાં ડૉ. અભય દોશી અને ડૉ. સેજલ શાહે રસાળ શૈલીમાં “૧૦૮ પાર્શ્વનાથ કથા' રજૂ કરી હતી. ડૉ. અભય દોશીએ પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રભાવકતાના કારણોની રજૂઆત કરી હતી. ત્યારબાદ સંક્ષિપ્તમાં જીવનચરિત્ર વિશે વાત કરી હતી. | ડૉ. સેજલ શાહે ભાવવાહી શૈલીમાં કલિકુંડ પાર્શ્વનાથ, પોસીના, સુરતના વિવિધ પાર્શ્વનાથ, ભરૂચ, ડભોઈના વિવિધ-પાશ્વતીર્થોની કથાની સુચારુ રજુઆત કરી હતી. સાથે જ ડૉ. અભય દોશીએ નાગેશ્વર, જીરાવલા, રાજસ્થાનના વિવિધ તીર્થો, શંખેશ્વર, ગોડી પાર્શ્વનાથ, આદિ તીર્થોની કથાની પ્રસ્તુતિ કરી હતી. | બન્ને વક્તાઓએ આ કથા પાછળનું દષ્ટિબિંદુ રજૂ કરતા કહ્યું હતું કે, આ કથા દ્વારા જૈન ઈતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને અધ્યાત્મ, તીર્થોની પ્રાચીનતા આદિ વિષયોની પ્રજાસમક્ષ કથાના માધ્યમે પ્રસ્તુતિ કરવા ઈચ્છે છે. તેમની કથાઓમાં ઉપસ્થિત શ્રોતાગણ રસતરબોળ બન્યો હતો.
સાથે જ પ્રથમ કથામાં જ્હોની શાહે તેમજ બીજી કથામાં સુરેશ જોષીએ ભાવનારૂપ સુમધુર સંગીત પીરસ્યું હતું. કથા માટે પસંદ કરાયેલા પ્રાચીન સ્તવનો પણ હૃદયસ્પર્શી હતા. વક્તાઓએ કેટલાક પ્રાચીન સ્તવનોનો મર્મ પણ કથામાં ગૂંથી દીધો.
હતો.
પ્રથમ કાર્યક્રમ જૈન અધ્યાત્મ સ્ટડી સર્કલ – વાલકેશ્વરના ઉપક્રમે તેમજ બીજો કાર્યક્રમ શ્રીમતી સુમતિબેન ભૂપેન્દ્રભાઈ પરીખના કુટુંબ દ્વારા યોજાયો હતો. આ પ્રકારના વિવિધ કથા-કાર્યક્રમો માટે ડૉ. અભય દોશીનો સંપર્ક કરવો. મો. ૯૮૯૨૬ ૭૮૨૭૮ | આ બન્ને સુરુચિપૂર્ણ, ધાર્મિક સંસ્કારોને જગવતાં કથા-કાર્યક્રમ માટે ડૉ. અભય દોશી તથા ડૉ. સેજલ શાહને ધન્યવાદ.
પ્રબુદ્ધ જીવળ
(જાન્યુઆરી - ૨૦૧૮