Page Text
________________
વર્ગ, ક્રિયાકાંડો, જન્મ, મૃત્યુ, લગ્ન જેવા સામાજિક પ્રસંગો અને વિવિધતા જોવા મળે છે. આ ગ્રંથોએ ગુજરાતી ભાષાને સમૃદ્ધ ઉત્સવોને પણ વિસ્તૃત રીતે વર્ણવવામાં આવ્યા છે.
બનાવવામાં અને ગુજરાતી ભાષાની શોભામાં અભિવૃદ્ધિ કરવામાં ગોંડલના મહારાજા ભગવતસિંહજીએ ભગવદ્ગોમંડળ તેયાર મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. એટલું જ નહિ પણ ગુજરાતી ભાષાને કરાવીને પ્રકાશિત કર્યો તેથી ગુજરાતી ભાષાને સમૃદ્ધ કરીને રમતી અને ગમતી કરવામાં આ ગ્રંથો સફળ અને સાર્થક નીવડ્યા મહિમા વધાર્યો છે. આ ગ્રંથમાં ગુજરાતી ભાષાના લગભગ તમામ છે એમ કહેવામાં જરાય અતિશયોક્તિ નથી. શબ્દોનો અર્થ જોવા મળે છે.
ઉપર્યુક્ત ભાષા ને કોશની ભૂમિકાને પ્રકાશિત કર્યા પછી ગુજરાતના ખૂબ જાણીતા સંત પૂજ્યશ્રી મોટાએ ગુજરાતી ગુજરાતી શબ્દકોશની ગતિ - પ્રગતિ ઉજાગર કરવી અતિ આવશ્યક ભાષામાં વિશ્વકોશની રચના માટે વિચારબીજ વાવ્યું હતું. મહેસાણા છે. મહાત્મા ગાંધીજીના માર્ગદર્શન નીચે સો પ્રથમ ગુજરાતી જિલ્લાના વિસનગરના પીઢ કોંગ્રેસી અગ્રણી અને ગાંધીવાદી કાર્યકર જોડણીકોશ ઈ.સ. ૧૯૨૯ માં પ્રકાશિત થયો. આ જોડણીકોશમાં
સ્વ. સાંકળચંદભાઈ પટેલની પ્રેરણાથી સવ્યસાચી સારસ્વત શબ્દની જોડણીનો સમાવેશ હતો, શબ્દના અર્થનો નહિ. ત્યારબાદ પદ્મભૂષણ ડૉ. ધીરૂભાઈ ઠાકરે વિશ્વકોશની પ્રવૃત્તિનો પ્રારંભ કર્યો. ઈ.સ. ૧૯૩૧ માં શબ્દના અર્થ સહિત જો ડણી એટલે “સાર્થ શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી પેઢીના પ્રમુખ શ્રી શ્રેણિકભાઈ જોડણીકોશ' પ્રગટ થયો. આ કોશની ત્રીજી આવૃત્તિ ૧૯૩૭ માં, કસ્તુરભાઈનું માર્ગદર્શન પણ મળતું ગયું. ઈ.સ. ૧૯૮૫ની બીજી ચોથી આવૃત્તિ ૧૯૪૯ માં પ્રકાશિત કરવામાં આવી. સમયાંતરે ડિસેમ્બરે અમદાવાદ એજ્યુકેશન સોસાયટીના સહયોગથી મળેલા તેમાં જરૂરી સુધારા - વધારા થતા રહ્યા અને ઈ.સ. ૧૯૬૭ માં મકાનમાં વિશ્વકોશની વિરાટ યોજનાનું સ્વપ્ન સાકાર થવા માંડ્યું તેની પાંચમી આવૃત્તિ પ્રગટ કરવામાં આવી. આ કોશનું અત્યાર અને આજે અમદાવાદના ઉસ્માનપુરા વિસ્તારમાં એક અદ્યતન અને સુધીમાં ૫૪,૧૦૦ જેટલી નકલોનું વેચાણ થયું. આકર્ષક ભવ્ય મકાનમાં ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ પોતાની વિવિધ ગુજરાત વિદ્યાપીઠ દ્વારા તાજેતરમાં “સાર્થ ગુજરાતી પ્રવૃત્તિઓ સુપેરે ચલાવી રહી છે.
જોડણીકોશ'ની સંશોધિત - સંવર્ધિત છઠ્ઠી આવૃત્તિનું પ્રકાશન ગુજરાતી વિશ્વકોશ ૧૯૮૭થી ૨૦૦૯ એમ ૨૫ વર્ષમાં જાન્યુઆરી, ૨૦૧૭માં કરવામાં આવ્યું છે. તા. ૧૬, ફેબ્રુઆરી, ગુજરાતી વિશ્વકોશના ૨૫ ગ્રંથોનું પ્રકાશન કરવામાં આવ્યું છે. ૨૦૧૭ ના રોજ ગુજરાત વિદ્યાપીઠના હીરક મહોત્સવ સભાખંડમાં જેમાં ૧૭૦ જેટલા વિષયો સમાવેશ પામે છે. જેમાં ૨૩૦૯૦ લોકાર્પણ કરવામાં આવ્યું. આ કોશમાં દરેક શબ્દની અલગ પ્રવિષ્ટિ અધિકરણો, ૭૯૬૫ માનવ વિદ્યા, ૭૯૩૫ વિજ્ઞાન, ૭૧૯૦ કરવામાં આવી છે, જેમાં કુલ ૭૩, ૨૪૫ શબ્દોનો સમાવેશ સમાજવિદ્યા, ૬૯૬૭ લઘુચરિત્રો, ૫૩૮ વ્યાપ્તિ - લેખો, ૨૪૮ કરવામાં આવ્યો છે. જેથી કોશને સમજવામાં સરળતા રહેશે. આ અનૂદિત લેખો અને ૧૧,૨૯૮ ચિત્રો અને આકૃતિઓ છે. આ કોશે ગુજરાતી ભાષાને આભૂષિત અને પ્રભાવિત કરવામાં ખૂબ વિશ્વકોષ ૧,૫૯૩ જેટલા લેખકો દ્વારા તૈયાર થયેલ છે. મહત્ત્વનું યોગદાન આપેલ છે. ખરેખર આ કોશ ગુજરાતી ભાષાનો ૧,૭૩,૫૦,૦૦૦ (એક કરોડ તોતેર લાખ અને પચાસ હજાર) અર્ક, અમૃત અને આત્મા છે. રાજાના મુગટમાં મણીનું જે સ્થાન જેટલી શબ્દસંખ્યા ધરાવતો ગુજરાતી ભાષાનો સર્વપ્રથમ વિશ્વકોશ છે તે ગુજરાતી ભાષામાં આ કોશનું છે. છે. ખરેખર આ ગ્રંથો ગુજરાતી ભાષાની શોભા અને સમૃદ્ધિ છે. ગુજરાત વિદ્યાપીઠ હિન્દી - ગુજરાતી કોશ, ગુજરાતી - હિન્દી
વર્તમાનમાં એના નવ ગ્રંથોનું પુનઃમુદ્રણ થઈ ચૂક્યું છે અને કોશ, સંસ્કૃત - ગુજરાતી વિનીત કોશ, જોડણી માટે ખિસ્સાકોશ બાકીના ગ્રંથોનું પુનઃમુદ્રણ ચાલી રહ્યું છે. ગુજરાતી બાળ પ્રકાશિત કર્યા છે. આ બધા કોશ લેખકો, શિક્ષકો અને વિદ્યાર્થીઓ વિશ્વકોશના એકથી સાત ગ્રંથો પ્રગટ થઈ ચૂક્યા છે અને માટે ખૂબ ઉપયોગી બન્યા છે. આ માટે ગુજરાત વિદ્યાપીઠ પરીભાષાકોશ, નાટ્યકોશ તેમજ ચરિત્રકોશનું કામ ચાલી અભિનંદનને પાત્ર છે. રહ્યું છે.
જોડણીકોશમાં શબ્દ સંખ્યા પ્રથમ આવૃત્તિમાં ૪૩,૭૪૩ હતી | ગુજરાતી ભાષાને સરસ, સુંદર અને સરળ બનાવવા માટે તે વધીને પાંચમી આવૃત્તિમાં ૬૮,૪૬૭ થઈ અને છઠ્ઠી આવૃત્તિમાં અને વિશ્વકોશ રચનાની વિવિધ પ્રવૃત્તિ દ્વારા માહિતીનો ભંડાર વધીને ૭૩,૨૪૫ શબ્દોનો સમાવેશ થયો છે. એટલે કે પાંચમી આપવા માટે ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ અભિનંદનના અધિકારી છે. આવૃત્તિમાં ૨૪,૭૨૪ અને છઠ્ઠી આવૃત્તિમાં ૪,૭૭૮ શબ્દોનો
ખરેખર ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટે વિવિધ ગ્રંથો પ્રકાશિત કરીને ઉમેરો થયેલ છે. ગુજરાતી ભાષાની મોટી સેવા કરી છે. ઈતિહાસ આ ભગીરથ ૧૯૯૬ થી ૨૦૧૬ સમય દરમ્યાન ગુજરાત વિદ્યાપીઠના કાર્યની માનભેર નોંધ લેશે.
પૂર્વ કુલપતિ શ્રી રામલાલભાઈ પરીખ, પૂર્વ કુલનાયકો સર્વશ્રી ઉપર્યુક્ત ગ્રંથોની એક આગવી વિશેષતા, વિશિષ્ટતા અને ગોવિંદભાઈ રાવલ, શ્રી અરૂણભાઈ દવે, શ્રી જિતેન્દ્રભાઈ દેસાઈ,
પ્રબુદ્ધ જીતુળ
જાન્યુઆરી - ૨૦૧૮)
| SR No. | 526114 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2018 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sejal Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2018 |
| Total Pages | 52 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 1 MB |