Page Text
________________
1; પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક છે પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપરા વિશીષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક
શિષ્યના ઘડતર માટેની ગુરુની કાર્યશૈલી શ્રી સિદ્ધસેન અને ગુરુત્વ પ્રગટ્યું છે તે કોણ કહેશે? ગુરુ જ. ગુરુ દિવાકરના શબ્દોમાં.
વગર ગુરુ નથી થઈ શકાતું. ૧. દેશ
કોઈને માથે ગુરુ નથી? એ નગુરો છે. ૨. સ્મારVI
અધ્યાત્મક્ષેત્રે નગરા હોવું' એનાથી મોટી કોઈ છું ૩. scક્ષેપ
ગેરલાયકાત નથી. ૪. પ્રાયશ્ચિત્તાન્યુરિમા | : ૧. ગુરુ શિષ્યને ઉચિત આદેશ આપે. શિષ્ય તેનો અમલ કરે.
गुरौ मनुष्यबुद्धिं च कुर्वाणो नरकं व्रजेत्। બંને પ્રસન્ન. આ આદર્શ સ્થિતિ ગણાય. 8 ૨. શિષ્ય કર્તવ્ય ભૂલી ગયો હોય તો ગુરુ પ્રેમથી સંભારી
“ગુરુને મનુષ્ય સમજનારો નરકમાં જશે...' - વૈદિક રે
પરંપરાનું આ કથન માર્મિક છે. આપે. શિષ્ય એ કર્તવ્ય પૂરું કરે. શિષ્ય શરમિંદો હોય, ગુરુ
ગુરુ મનુષ્ય જ છે. મનુષ્યની જેમ ખાય છે, પીએ છે, કે રાજી રહે. ૩. કહેવા છતાં અને સંભારી આપવા છતાં શિષ્ય કોઈ કર્તવ્ય
ચાલે છે. ગુરુને ભૂખ લાગે છે. થાક લાગે છે. ગુરુને કશુંક ? કે ચૂકી જાય. પ્રમાદ કે અનિચ્છા જેવી વૃત્તિઓ કામ કરી જાય.
ભાવે છે, કશુંક નથી ભાવતું. ગુરુને ઉંઘ આવે છે, ટાઢ વાય
છે, ગરમી લાગે છે. અરે, ગુરુને ગુસ્સો પણ આવે છે. અરે, 8 આ દોષ ગણાય. ગુરુ એ ચલાવી ને લે. ઠપકો આપે. આ તબક્કે શિષ્ય જાગૃત થઈ જાય. અપરાધ સમજે, ભૂલ સુધારી
ગુરુની ક્યારેક ભૂલ પણ થાય છે. ગુરુ ક્યારેક શિષ્યને ખોટી ૪
રીતે શિક્ષા પણ કરી દે છે. લે. આમ થાય તો શિષ્યની યોગ્યતા અકબંધ રહે. ગુરુનું ગૌરવ રૂં અખંડ રહે.
છતાં શિષ્ય ગુરુને દેવરૂપે જોવાના છે. ભગવાન બુ ૨ ૪. શિષ્ય નિર્દિષ્ટ કામ ન કરે, નિષિદ્ધ કામ કરે, કહેવા છતાં
સમજવાના છે. કારણ, ગુરુ અધ્યાત્મના રાજ્યની સર્વોપરી હૈ 9 પાછો ન વળે. વારંવાર ભૂલ થતી રહે.. તો ગુરુ શિક્ષા કરે.
સત્તા છે. સરમુખત્યાર છે! અધ્યાત્મમાં લોકશાહી નથી! અહીં શું શિષ્ય સમજે અને પ્રાયશ્ચિત કરે. શિષ્યનું શિષ્યત્વ બચી જાય.
તો, ગુરુકૃપા હિ વેવન....
ગુરુનો દેહ તો માટીનું કોડિયું છે, એમાં જ્ઞાનની એક ૨ ૐ ગુરુનું ગૌરવ બચી જાય
જ્યોત જાગી છે. શિષ્ય એ જ્યોતને જોવાની છે, સેવવાની + ગુરુ-શિષ્યનો સંબંધ અહીં સુધી જ છે. અહીંથી આગળ
છે, ઝીલવાની છે. કોડિયાને ભૂલવાનું છે. શિષ્ય ભૂલ કબૂલ કરે જ નહિ એવી સ્થિતિએ - આ સંબંધનો છે અંત આવ્યો ગણાય.
ગુરુની અપૂર્ણતાના આલોચક બનવું અને શિષ્ય બનવું. - બંને વસ્તુ સાથે નથી રહી શકતી.
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક
ગુરુ સૌમ્ય હોય : ગુરુ તેજસ્વી હોય. ગુરુ શાંત હોય : ગુરુ સાવધાન હોય. ગુરુ અહંમુક્ત હોય : ગુરુ પ્રખર હોય. ગુરુ પ્રેમપૂર્ણ હોય : ગુરુ અનાસક્ત હોય. ગુરુ સ્થિર હોય : ગુરુ ગતિશીલ હોય. ગુરુ ક્ષમાવાન હોય : ગુરુ દૃઢ હોય. ગુરુ શાસ્ત્રસાક્ષેપ હોય : ગુરુ દેશ-કાળ વિશેષજ્ઞ હોય.
ગુરુ બહુઆયામી હોય, ગુરુ બહુશ્રુત હોય. ગુરુ કોમળ ઉં તો હોય જ. ગુરુ કઠોર પણ બને. ગુરુનું કાર્ય ગુરુ- ભારે છે.
ગુરુએ સ્વહિત અને પરહિત - બંને સાચવવાના છે. એકનું હું ભલું કરવા જતાં બીજાનું અહિત ન થાય, અન્યનું ભલું કરવા રૃ જતાં સ્વને હાનિ ન થાય - એ ગુરુએ જોવાનું.
એટલે જ કહેવાયું: પોતામાં ગુરુત્વનો ઉદય ન થાય ત્યાં સુધી ગુરુકુલવાસ ન છોડવો.
ગુરુ પૂર્ણપુરુષ હોય એ જરૂરી નથી. ગુરુ પૂર્ણતાના પથના પ્રવાસી - અગ્રેસર - અગ્રગામી હોય એટલું પૂરતું છે. હું,
અધ્યાત્મનું ક્ષેત્ર અપરિચિત છે એ તો ખરું જ, પણ રૅ પોતાની બુદ્ધિથી સમજી લેવાય એવું પણ નથી. આ ક્ષેત્રે તો ? અનુભવીની આંગળી પકડીને જ પ્રવેશી શકાય....
માણસની આંખ ગમે તેટલી મોટી હોય - એક કાન સુધી જુ પહોંચે એવી..
માણસની આંખ ગમે તેટલી સારી હોય - હીરા જેવી પણ અંધારામાં કંઈ જોવું હોય તો દીવાની મદદ લેવી ?
અધ્યાત્મના અજ્ઞાત પ્રદેશમાં ગુરુની મદદ અનિવાર્ય. ગુરુ દીવો, ગુરુ દેવતા, ગુરુ વિણ ઘોર અંધાર!
ઓગસ્ટ- ૨૦૧૭
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક :
| SR No. | 526109 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2017 08 Bhartiya Guru Parampara Visheshank |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sejal Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 136 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 11 MB |